فضای معاملاتی بازارها به‌شدت تحت تاثیر تحولات سیاسی وابهامات اقتصادی قرار دارد؛ موضوعی که استراتژی کلیدی فعالان بازار سهام را از قطعیت خارج و فضای دادوستدها را تیره کرده است. رفتار متزلزل معامله‌گران، حاوی یک پیام روشن است؛ بازارهای دارایی به ویژه تالار شیشه‌ای در موقعیتی شکننده قرار دارند. ریزش ۲.۵ درصدی شاخص بورس در ۲روز پیاپی گواه این مدعاست.
پروانه کُبره: تعدد ریسک در بازارها بیداد می‌کند، به‌طوری‌که هم‌زمان با سیگنال‌های گاه‌وبی‌گاه منفی سیاسی در سطح کشور، بازارهای دارایی نیز در فضایی غبارآلود فعالیت ‌می‌کنند. در هفته‌های اخیر آنچه بیش از همه نمایان شده، تردید فعالان همه بازارهای داخلی برای تعیین استراتژی مشخص معاملاتی بوده که یک روز در واکنش به ازسرگیری گفت‌وگوهای هسته‌ای خود را نشان داده و روز بعد ناامید از به نتیجه رسیدن تلاش‌های دیپلماتیک، منجر به عقب‌نشینی پول از بازارها شده است.

پس از ابهامات گسترده پیرامون وضعیت مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا، بازارهای دارایی با چرخشی فوری نسبت به هفته‌های قبل، مسیر متفاوتی را در پیش گرفتند. طیف گسترده‌ای از گزینه‌ها و سناریوهای مختلف و مبهم بودن امکان دستیابی به یک توافق در مذاکرات غیرمستقیم، جو بازارها را متشنج کرده است. این وضعیت کافی بود تا تلاطمات مذکور به استراتژی معامله‌گران رخنه کند. پس از ریزش دو روز ابتدای هفته بورس، ابهامات پیش ‌روی بازار سهام افزایش یافته است. هرچند در هفته گذشته شاخص سهام تنها پس از یک سیگنال مثبت سیاسی خود را احیا کرد، اما شدت ریزش روز شنبه و یکشنبه و خروج پول حدود ۴همت به‌حدی بود که پرونده اماواگرهای بورسی را به جریان انداخت.

رفتار پر از تردید بورس‌بازان بدون توجه به مسیرکم‌نوسان دلار گویای این است که آنها ترجیح داده‌اند فعلا برای خرید و وارد کردن پول جدید به تالار شیشه‌ای دست نگه دارند؛ واکنشی که حداقل از ابتدای سال ۱۱بار تکرار شده است. بررسی آمار مربوط به ورود و خروج پول از ابتدای سال حاکی از آن است که یازده روز معاملاتی بازار سهام خروج پول را به نظاره نشسته است. طی این مدت حدود ۱۴هزار میلیارد تومان از گردونه سهام خارج شده است؛ اتفاقی که به‌وضوح از هراس معامله‌گران خبر می‌دهد.

بررسی‌ها نشان می‌دهد از پنجم فروردین‌ماه، شاخص کل ۵ بار کاهش حدود یک‌درصد را تجربه کرده که در ماه‌های فروردین و اردیبهشت سال‌های اخیر کمتر مشاهده شده است. در سال ۱۴۰۳ و در همین بازه زمانی شاخص کل تنها یک مرتبه ریزش بیش از یک‌درصد را ثبت کرده بود.

در خصوص این تغییر رفتار بورس‌بازان دلایل مختلفی مطرح می‌شود؛ از تردید حداکثری نسبت به ریسک‌های سیاسی تا اعتماد از‌دست‌رفته سرمایه‌گذاران نسبت به بازار سهام و سیاستگذاری‌های بورسی. از این دلایل که بگذریم، آنچه کاملا مشخص است، اینکه رویارویی بازارها با ریسک‌های جدی شرایط سرمایه‌گذاری را به جایی می‌رساند که کسب سودهای هنگفت جای خود را به حفظ سرمایه می‌دهد. در همین مسیر است که صفوف فروش تقویت شده و دیگر خبری از خریدهای هیجانی نخواهد بود.

در هفت روز معاملاتی اخیر، یعنی بعد از تعویق دور چهارم مذاکرات میان ایران و آمریکا، بیش از ۶همت پول از بازار سهام خارج شده است که تحلیلگران به طور مستقیم این اتفاق را به عدم‌قطعیت‌ها مرتبط می‌دانند. با توجه به اینکه انتظارات تورمی به‌سرعت در بازار ارز منعکس می‌شود، رفتار اسکناس آمریکایی در نوسان بازارها بسیار تعیین‌کننده است. بارها مشاهده کردیم که چگونه رشد دلار، جهش‌های ناگهانی را نصیب طلا و سکه کرده است. از سویی هرگاه دلار وارد مسیر نزولی شده، سیگنال افت قیمت در بازارهای طلایی را مخابره کرده است. بنابراین طبیعی است که اهالی بازار سرمایه احتیاط همه‌جانبه را در دستورکار خود قرار دهند.

این مسائل در حالی معامله‌گران را به سمت «احتیاط» پیش می‌برد که در روزهای گذشته مباحث مرتبط با انتخاب وزیر اقتصاد نیز بر وضعیت مبهم بازارها دامن زده است. دیروز روز مهمی بود. حتی قرار بود روز یکشنبه «مدنی‌زاده» به عنوان وزیر اقتصاد در مجلس معرفی شود، اما پس از بیش از دو ماه بلاتکلیفی وزارت اقتصاد، هنوز گزینه نهایی دولت برای این سمت معرفی نشده است.

طناب‌کشی متغیرها
دیروز اهالی بازار سهام یکی از متزلزل‌ترین عملکردهای خود را نشان دادند. اگر تا روزهای گذشته تحلیلگران بر این باور بودند که بازار سرمایه به سمت متعادل شدن در حرکت است، اینک می‌توان گفت «ارزندگی بورس» زیر سایه ریسک‌های سیاسی عملا نمی‌تواند به ایفای نقش بپردازد. قریب به اتفاق کارشناسان در انتظار بازگشت بورس به مسیر رونق هستند. اما باید دید طناب‌کشی متغیرها به نفع کدام مولفه تمام خواهد شد؟

در روز گذشته دلار نیز نوسانات افزایشی را ثبت کرد. دلار که آخرین معاملات روز پنج‌شنبه را در حوالی کانال ۸۴هزار تومان به پایان رسانده بود، شنبه در قیمت ۸۳هزار تومان بازگشایی شد و در ادامه روز وارد کانال ۸۲هزار تومان شد. اما در روز گذشته دلار آزاد مجددا به کانال ۸۴هزار تومان بازگشت.

در همین رابطه یک کارشناس بازار سرمایه با بیان مشکلات بورس تهران اظهار کرد: سایه ریسک‌ها بر سر همه بازارها سنگین است. افزون بر آن، با افزایش دمای هوا صنایع تولیدی همچون فولادسازان، سیمانی‌ها و پتروشیمی‌ها شاهد قطعی برق در نتیجه توقف بخشی یا تمام فعالیت خود هستند و خواهند بود.

شواهد امر حاکی از آن است که بورس در سال جاری راه سختی در پیش خواهد داشت. کما اینکه اگر آمریکایی‌ها در مذاکرات غیرمستقیم خود با ایران حسن‌نیت نداشته باشند، و به آن چیزی که ممکن است امضا می‌کنند، عمل نکنند وضعیت بازار ارز به ثبات نخواهد رسید. تحلیلگران ارزی بازار تهران نیز با مهم شمردن این متغیر اثرگذار، ایجاد چشم‌انداز کاهشی برای بازار ارز تهران را مبهم می‌پندارند. از سوی دیگر، در اثر شکل‌گیری توافقات جدی پس از گفت‌وگوهای غیرمستقیم ایران و آمریکا، جای امیدواری برای کاهش بیشتر نرخ ارز وجود دارد.

یک کارشناس بازار سرمایه با بیان اینکه صعود و رونق بورس در کوتاه‌مدت در هاله‌ای از ابهام قرار دارد، معتقد است: سرنوشت بازارها به اخبار گره خورده است. در چنین شرایطی عمده واکنش‌ها حول محور ریسک‌های سیاسی خواهد بود. از سوی دیگر، جذابیت بازارهای موازی حتی می‌تواند باعث کم‌رمقی در استراتژی معامله‌گران شود. در بازارهای جهانی نیز کریپتوها فراتر از انتظارات شدند. ارزش کل بازار تتر در هفته‌ای که گذشت رو به افزایش بود. بیت‌کوین در هفته گذشته به سقف تاریخی خود نزدیک شد و اتریوم تنها در یک روز بیش از ۲۰روز رشد را ثبت کرد.

علاوه بر این مسائل، فرسایشی شدن مذاکرات هسته‌ای وضعیت سرمایه‌گذاری را با ابهامات بی‌شماری مواجه خواهد کرد. به عنوان مثال دلار بعد از دور نخست مذاکرات در یک هفته ۱۵درصد کاهش قیمت را ثبت کرد، اما به دنبال طولانی شدن فرآیند مذاکرات برای عقب‌نشینی بیشتر قیمتی، مقاومت شدیدی از خود نشان داد. این وضعیت در روزهای اخیر به‌کرات مشاهده شده است. اگرچه دور جدید مذاکرات ایران و آمریکا در عمان، نشانه‌ای از عزم دو کشور برای احیای دیپلماسی با تهران است اما بازارها را وادار به واکنش کرده است.
منبع: دنیای اقتصاد