درک کاربردی نظریات اقتصادی در ایران اهمیت مضاعفی دارد؛ زیرا دانشکده‌های اقتصاد در ایران یا در ارائه دقیق تئوری‌های اقتصادی ناتوان هستند یا در صورت ارائه ریاضی نظریات اقتصادی اغلب، از آموزش کاربردهای ملموس به دانشجویان و پرورش قدرت تحلیل آنها برای توصیف رویدادهای اقتصادی و پیش‌بینی تحولات پیش ‌رو باز می‌مانند. نقل است که استادی به دانشجویان خود در یکی از دانشکده‌های اقتصاد می‌گوید: «من نظریات اقتصادی را به شما آموزش می‌دهم؛ ولی اینکه این نظریات تا چه حد کاربردی است، دیگر به من مربوط نیست.»

به این ترتیب آموزش اقتصاد در ایران، گاه به آموزش انگلیسی می‌ماند که بسیاری از دانشجویان هزاران لغت در حافظه دارند، بدون آنکه قدرت تکلم یا نگارش به زبان انگلیسی را داشته باشند. چنین است که خلأ بزرگی در آموزش اقتصاد دیده می‌شود که یا متون اقتصادی آن‌قدر پیچیده و غامض هستند که گاه حتی دانش‌آموختگان اقتصاد از درک آن عاجزند و گاه بسیار ساده و عوام‌گرا که حتی بسیاری از مبانی اولیه علم اقتصاد در آن رعایت نشده است.

به این دلیل علم اقتصاد در ایران بسیار مظلوم واقع شده است و گاه برخی سیاستگذاران بر این باور هستند که تئوری‌های اقتصادی برای تدریس در دانشگاه‌هاست و در اجرای سیاست‌های اقتصادی باید با بررسی واقعیت‌ها، راهی دیگر را انتخاب کرد.
امروز «دنیای‌اقتصاد» انتشار شش‌هزارمین شماره خود را گرامی می‌دارد؛ مسیر طی شده کاری بس دشوار در فضای رسانه‌ای کشور بوده که با محدودیت‌های درونی و بیرونی بسیاری روبه‌رو است. «گروه رسانه‌ای دنیای‌اقتصاد» از ابتدا سه‌جانبه‌گرایی را محور فعالیت‌های خود قرار داده است. ضلع اول سیاستگذاران هستند که اگرچه از سوی مشاوران و پژوهشکده‌های مختلف تغذیه می‌شوند، اما گاه در برابر انتخاب‌های بسیار دشواری قرار می‌گیرند که اشراف بر همه ابعاد مساله و یک تحلیل دقیق درباره تداوم سیاست‌های فعلی یا اجرای اصلاحات اقتصادی را برای آنان بسیار دشوار می‌سازد.

چنین است که سیاستگذاران همواره بر تداوم وضع موجود اصرار می‌ورزند؛ زیرا براین باورند که در اجرای این سیاست‌ها اگر منافعی در بین باشد در میان‌مدت حاصل می‌شود و اگر هزینه‌های چه بسا سنگینی حاصل شود در کوتاه‌مدت خواهد بود. از این رو هیچ سیاستمداری حاضر نخواهد بود، آبروی کوتاه‌مدت خود را فدای منافعی کند که در آینده نامعلومی رخ می‌دهد. از سوی دیگر سیاستگذاران با دشواری‌های متعددی در اقناع افکار عمومی برای اصلاح قیمت حامل‌های انرژی، یکسان‌سازی نرخ ارز، اصلاح نظام بانکی و... روبه‌رو هستند و از آنجا که قادر به همراه‌سازی مردم در اجرای سیاست‌های خود نیستند، از اجرای آنها صرف‌نظر می‌کنند.

در این بخش «دنیای‌اقتصاد» همواره بر رسالت مطبوعاتی خود برای ارائه یک تحلیل دقیق و همه‌جانبه از اصلاحات اقتصادی تاکید ورزیده است تا با بررسی همه سناریوهای ممکن بتواند هم سیاستگذاران را در اجرای سیاست‌های مناسب یاری دهد و هم به مردم نشان دهد که اگرچه ممکن است در کوتاه‌مدت هزینه‌هایی را متحمل شوند، اما در یک انتقال بین‌دوره‌ای قادر هستند طعم شیرین سیاست‌های اصلاحی را بچشند. ضلع دیگر موضوع مربوط به فعالان اقتصادی است که همواره در جست‌وجوی تریبونی هستند که دغدغه‌های خود را به سیاستگذاران منعکس کنند. «دنیای‌اقتصاد» همواره تلاش کرده است تا بتواند این نقش واسطه‌ای خود را به بهترین وجه بازی کند.

اما در اجرای این وظیفه خطیر از یک امر مهم غافل نبوده است. نهادهای صنفی اگرچه در جست‌وجوی رشد و بالندگی بنگاه‌های خود هستند، اما گاه بر سیاست‌هایی تاکید می‌ورزند که به ایجاد سودهای سرشار برای ذی‌نفعان خود به قیمت تحمیل هزینه‌های هنگفت بر اقتصاد ملی منجر می‌شود. بارها از این دسته فعالان اقتصادی شنیده‌ایم که درخواست دلار ارزان، وام ارزان، زمین ارزان و... را دارند.

اما «گروه رسانه‌ای دنیای‌اقتصاد» همواره تلاش کرده است تا با دفاع از رقابت منصفانه، منافذ رانت را در جای جای اقتصاد ایران ببندد و به افزایش کارآیی و رقابت‌پذیری در اقتصاد ایران کمک کند. اما ضلع دیگر مردمی هستند که اگرچه به معنای خاص کلمه فعال اقتصادی نیستند، اما از صبح تا شام با مسائل اقتصادی بسیاری روبه‌رو هستند و مایلند با اشراف بر تحولات پیش‌رو بهترین تصمیمات ممکن را اتخاذ کنند. از این حیث «دنیای‌اقتصاد» شعار بنیادین خود را «دنیای‌اقتصاد به شما قدرت پیش‌بینی می‌دهد» قرار داده است تا به همه آحاد اقتصادی کمک کند با دریافت همه اطلاعات معتبر و دردسترس بتوانند مسیر مناسبی را انتخاب کنند.

نکته مهم آنکه ما شعار محوری خود را «دنیای‌اقتصاد به شما پیش‌بینی می‌دهد» قرار نداده‌ایم، بلکه همواره هدفمان آن بوده است که فقط مواد اولیه لازم برای پیش‌بینی را در اختیار مخاطبان خود قرار دهیم و تصمیم‌گیری را به آنها واگذار کنیم. انتشار روزنامه «دنیای‌اقتصاد» گام مهمی در جهت عمومی ساختن دانش اقتصاد و بهره‌گیری مردم از توانایی‌های این رشته در تحلیل مسائل روزمره محسوب می‌شود تا افرادی را که قصد دارند با کشیدن عکس مار، دانش تقلبی اقتصاد را به مردم غالب کنند، خلع سلاح کند. به امید روزی که نسل‌های آتی بتوانند شاهد انتشار شماره شش‌رقمی «دنیای‌اقتصاد» باشند.

دکتر علی فرحبخش
منبع: دنیای اقتصاد