ایام پایان سال همیشه زمان اوج هزینه‌های جاری و عمرانی دولت است؛ اما امسال نشانه‌هایی از فشار نقدینگی زودهنگام دیده می‌شود. گزارش‌های رسمی حاکی است که درآمدهای مالیاتی در ماه‌های اخیر کمتر از انتظار تحقق یافته و بخشی از پرداخت‌ها به ماه‌های بعد منتقل شده است. این در حالی است که تعهدات بودجه‌ای دولت از مهر به بعد به شکل طبیعی افزایش پیدا می‌کند.

کاهش فروش اوراق؛ زنگ خطری برای خزانه

اوضاع در بازار بدهی نیز مطلوب نیست. میزان فروش هفتگی اوراق کمتر از ماه‌های گذشته بوده و نرخ‌های سود جذابیت بیشتری برای خریداران ایجاد نکرده است. تمرکز دولت بر کنترل هزینه تأمین مالی، موجب شده عرضه اوراق با احتیاط بیشتری انجام شود؛ اما نتیجه، کاهش منابع نقدی دولت در کوتاه‌مدت است.

تعهدات جاری دولت در مسیر افزایش

در کنار فشارهای درآمدی، تعهدات پرداختی دولت رو به رشد است: حقوق کارکنان، یارانه‌ها، مطالبات پیمانکاران، هزینه‌های عمرانی پایان‌سال و بدهی‌های معوق مجموعه‌ای از «پرداخت‌های قطعی» را شکل داده‌اند که امکان تعویق آن‌ها محدود است. کارشناسان می‌گویند اگر روند فعلی ادامه یابد، دولت ممکن است برای تامین برخی از تعهدات، فشار بیشتری به شبکه بانکی وارد کند.

پیامدهای اقتصادی فشار نقدینگی

فشار نقدینگی می‌تواند زنجیره‌ای از پیامدها داشته باشد: کاهش سرعت پرداخت مطالبات پیمانکاران، کندی اجرای پروژه‌های عمرانی، افزایش بدهی دولت به بانک‌ها، و رشد تاخیردار پایه پولی. همه این‌ها در نهایت می‌تواند به افزایش انتظارات تورمی در زمستان و اوایل بهار منجر شود.

زمستانی که باید مدیریت شود

دولت در آستانه زمستان ۱۴۰۴ با مجموعه‌ای از چالش‌های نقدینگی روبه‌روست. مدیریت بدهی‌ها، افزایش انضباط مالی و شفافیت در منابع می‌تواند از شدت فشار بکاهد؛ در غیر این صورت، اقتصاد خانوار و بنگاه‌ها نیز اثر این کمبود نقدینگی را احساس خواهند کرد.