به گزارش اقتصادنامه به نقل از ایسنا، با آغاز تجاوز رژیم صهیونیستی به ایران در ۲۳ خرداد ۱۴۰۴ و شروع درگیری‌های نظامی، نگرانی‌های گسترده‌ای در میان مردم درباره تأمین کالاهای اساسی، به‌ویژه نان، ایجاد شد. شایعات مربوط به کمبود مواد غذایی و قحطی نان در فضای عمومی گسترش یافت و در برخی مناطق به دلیل هجوم هیجانی مردم برای خرید، مشکلاتی مقطعی در عرضه کالاها به وجود آمد اما با این حال، اقدامات هماهنگ دولت، وزارتخانه‌ها و اتاق اصناف ایران، آرامش را به بازار بازگرداند و وضعیت تأمین کالاهای اساسی به حالت عادی بازگشت.

نگرانی‌های اولیه و چالش‌های بازار

پس از تجاوز رژیم صهیونیستی، هجوم مردم برای خرید کالاهای اساسی مانند نان، روغن، برنج و شکر در برخی مناطق، به‌ویژه در ۲۴ ساعت اولیه درگیری‌ها، منجر به تشکیل صف‌های طولانی در نانوایی‌ها و فروشگاه‌ها شد. تقاضای هیجانی برای ذخیره‌سازی نان و سایر اقلام، فشار زیادی بر زنجیره تأمین وارد کرد و کمبودهای مقطعی در برخی شهرها گزارش شد. این وضعیت نگرانی‌هایی را درباره پایداری بازار و احتمال قحطی ایجاد کرد.

اقدامات وزارتخانه‌ها و اتاق اصناف

دولت و نهادهای مرتبط از همان ساعات اولیه درگیری‌ها اقدامات فوری را برای مدیریت بازار آغاز کردند. وزارت جهاد کشاورزی با تشکیل جلسه اضطراری رصد مداوم وضعیت کالاهای اساسی را در دستور کار قرار داد. معاون توسعه مدیریت و منابع این وزارتخانه اعلام کرد که هیچ کمبودی در تأمین اقلام ضروری مانند گوشت قرمز، گوشت مرغ، تخم‌مرغ، برنج، آرد و روغن وجود ندارد و ذخایر کافی برای شرایط بحرانی آماده عرضه است. همچنین، برای جلوگیری از کمبود نان، نوبت‌های تعطیلی نانوایی‌ها محدود شد و کشتارگاه‌ها و مراکز عرضه کالاها به‌صورت کامل فعال باقی ماندند.

حمیدرضا رستگار، رئیس اتاق اصناف تهران، در گفت‌وگو با ایسنا تأکید کرد که از ابتدای تجاوز رژیم صهیونیستی، جلسات متعددی در ستاد تنظیم بازار برگزار شد و اصناف با تمام توان برای تأمین مایحتاج مردم پای کار بودند. وی اظهار کرد که هیچ کمبودی در تامین کالای اساسی در آن بازه زمانی وجود نداشت و در خواستی اصلی از مردم پرهیز از خریدهای هیجانی در این بحران‌ها بود.

توزیع گسترده کالاهای اساسی

فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت اعلام کرد که در طول ۱۲ روز درگیری، ۲۱۰ هزار تن برنج، ۲۰۰ هزار تن روغن، ۱۰۵ هزار تن شکر، ۴۰ هزار تن آرد و حدود ۴۵۰ هزار تن نهاده‌های دامی در سراسر کشور توزیع شد. نکته قابل توجه این است که تنها ۲۵ درصد از این کالاها مصرف شده و ذخایر استراتژیک کشور همچنان دست‌نخورده باقی مانده است. همچنین، قرارگاه «شهید سلامی» با همکاری اتاق اصناف و بسیج برای نظارت بر واحدهای تجاری تشکیل شد که به کاهش موارد احتکار و گران‌فروشی کمک کرد.

وزیر جهاد کشاورزی نیز تأکید کرد که مدیریت عرضه کالاهای اساسی ادامه خواهد یافت و تنها ۲۵ درصد از ذخایر توزیعی در این دوره مصرف شده است.

شرایط فعلی بازار

بر اساس گزارش‌ها، پس از ۲۴ ساعت اولیه که تقاضای هیجانی بازار را تحت تأثیر قرار داد، وضعیت به‌تدریج عادی شد. بازارها در سراسر کشور به ثبات رسیده‌اند و هیچ کمبودی در تأمین کالاهای اساسی وجود ندارد.  

روز گذشته، در جلسه ستاد تنظیم بازار مصوب شد هرگونه افزایش قیمت کالا و خدمات تا اطلاع ثانوی به جز مواردی که کارگروه تنظیم بازار تایید و در ستاد تنظیم بازار تصویب می‌شود، ممنوع است.   

همچنن اطمینان از عرضه کافی و به موقع کالاها به بازارهای اصلی عمده‌فروشان، بنکداران و فروشگاه‌های زنجیره‌ای توسط وزارتخانه‌های صمت و جهاد کشاورزی با همکاری اتاق اصناف، افزایش عرضه هدفمند کالاهای مهم همانند مرغ و روغن در نقاط پرتقاضا با رعایت احتیاط و برآورد دقیق میزان نیاز استان‌ها، جلوگیری از هرگونه اختلال و احتکار کالاها توسط دستگاه‌های نظارتی، مدیریت انتظارات تورمی توسط بانک مرکزی و تداوم اطلاع‌رسانی شفاف و امیدآفرین از طریق رسانه‌ها از دیگر مصوبات این جلسه بود.

علیرضا پیمان‌پاک، معاون پیشین وزیر جهاد کشاورزی نیز در گفت و گویی با اشاره به شرایط فعلی بازار کالاهای اساسی اظهار کرد: در برخی اقلام، نظیر برنج، کشور نه‌تنها کمبودی ندارد، بلکه حتی نیازی به واردات هم وجود ندارد.  

وی با بیان اینکه در بازه زمانی فعلی، معمولاً واردات برنج به‌مدت چهار ماه ممنوع می‌شد، گفت: با وجود وفور برنج در بازار، وزارت جهاد برای رفع نگرانی مردم، ممنوعیت واردات را موقتاً لغو کرده، در حالی‌که اساساً نیاز چندانی به واردات وجود ندارد.

پیمان‌پاک افزود: در کالاهایی مثل برنج، مرغ و تخم‌مرغ، نه‌تنها کمبودی احساس نمی‌شود بلکه در برخی موارد حتی با مازاد تولید مواجه هستیم.

 وی تأکید کرد: در صورت بسته شدن مرزها، به‌ویژه برای صادرات تخم‌مرغ، ممکن است با مشکل مازاد داخلی مواجه شویم؛ بنابراین باید برای مدیریت این وضعیت تمهیداتی اندیشید.

وی با اشاره به آغاز فصل برداشت در برخی محصولات افزود: در حوزه جو، در حال حاضر به‌دلیل قرار گرفتن در فصل برداشت، نگرانی خاصی وجود ندارد؛ اما اگر این وضعیت در فصل زمستان رخ می‌داد، باید سریعاً برای تأمین بازار اقدام می‌کردیم.

با این حال، معاون پیشین وزیر جهاد کشاورزی نسبت به وضعیت برخی اقلام وارداتی ابراز نگرانی کرد و گفت: در کالاهایی مانند روغن، ذرت و کنجاله سویا، برای سه تا چهار ماه آینده ذخیره داریم، اما باید سریعاً از مجوزهای موجود برای افزایش ذخایر استفاده شود تا به سطح پایداری یک تا یک‌ونیم سال برسیم.

او افزود: در برخی کالاها مانند ذرت، امکان ذخیره‌سازی تا یک‌ونیم سال وجود دارد و در مورد مرغ و گوشت، ذخایر می‌تواند برای ۶ ماه تا یک سال پاسخگو باشد.

پیمان‌پاک در ادامه با تأکید بر ضرورت توجه به مرزها و مسیرهای حمل‌ونقل تصریح کرد: ما هم مرز زمینی داریم، هم دریایی، از جمله دریای خزر و خطوط ریلی؛ بنابراین بخش عمده‌ای از نیاز وارداتی را می‌توانیم از این مسیرها تأمین کنیم. اما اگر در بنادر جنوبی کشور بحرانی رخ دهد، مثلاً اگر کشتی‌های ۶۰ یا ۹۰ هزار تنی نتوانند پهلو بگیرند، دیگر امکان جایگزینی سریع با کشتی‌های کوچک‌تر وجود ندارد و دچار بحران تأمین خواهیم شد.

وی در پایان تأکید کرد: الان زمانی است که باید برای تأمین کالا در بنادر جنوبی اقدام کنیم تا در صورت بروز بحران در آینده، با کمبود مواجه نشویم.