🔻روزنامه دنیای اقتصاد
📍 بازرگانان در کنار دولت
تهاجم نظامی رژیم صهیونیستی در شرایطی آغاز شد که اقتصاد ایران از مدت‌ها قبل با مشکلات جدی ناشی از تحریم‌ها مواجه بود. تهدید مداوم رژیم صهیونیستی، تحریم‌های جدی که مانع فروش مستقیم نفت ایران به بازارهای جهانی است و در عین‏‏‏‏‏‏‏‏‏‌حال ما را از واردات فناوری و تکنولوژی محروم کرده؛ قرارگرفتن ایران در شرایط دشوار مالی، تجاری و حتی سیاسی، مشکلات بسیار زیادی را از سوی آمریکا و متحدانش به اقتصاد کشور تحمیل کرده‌است. تورم فزاینده، بی‌ثباتی اقتصادی، چالش‌های ایران برای نقش‌آفرینی در زنجیره اقتصاد جهانی، دشواری برای مبادلات مالی، تجارت پرهزینه و... تنها بخشی از چالش‌هایی هستند که به دلیل تقابل‌سیاسی و نظامی غرب با ایران، تولید و تجارت را از یک‌سو و زندگی مردم را از سوی دیگر متاثر کرده‌اند.
حال با آغاز حمله رژیم صهیونیستی، این سوال جدی مطرح می‌شود که آینده اقتصاد کشور به کدام سمت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌وسو خواهد رفت؟ درواقع در موقعیت کنونی نااطمینانی از شرایط پیش‌رو به اوج خود رسیده‌است. با توجه به نیاز جدی کشور به واردات مواد اولیه و واسطه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای برای تداوم تولید و همچنین نیاز مردم به کالاهای اساسی و حتی نیاز اقتصاد به صادرات، تکلیف تجارت در این موقعیت چیست؟ وظیفه بخش‌خصوصی در موقعیت کنونی چیست و چطور باید با این شرایط مواجه شود؟

در شرایط دشوار توصیف شده با فعالان اتاق بازرگانی ایران گفت‌وگو کرده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ایم و نظرات آنها را درخصوص شرایط موجود و همچنین نقش بخش‌خصوصی برای مقابله با بحران‌های احتمالی جویا شده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ایم.

ضرورت تسهیل تجارت برای دفاع از اقتصاد
ندیر پورجم؛ نایب‌رئیس کمیسیون گمرک اتاق ایران در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» در ارزیابی شرایط تجاری کشور با توجه به حمله رژیم صهیونیستی به خاک کشورمان و نقش بخش‌خصوصی در مواجهه با این شرایط گفت: حتی پیش از تحولات اخیر در کشور نیز تجارت با موانع جدی مواجه بود. تحریم و محدودیت در تعاملات بانکی و جهانی، مانع واردات و صادرات است. درهمین‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌حال تغییرات مداوم حاکم بر عرصه تجارت نیز مانع تامین به‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌موقع نهاده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های تولید می‌شود. حال با شروع تهاجم رژیم صهیونیستی، چالش‌های تجاری کشور جدی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تر از قبل خواهدشد.
پورجم افزود: ایران سابقه جنگ ۸‌ساله با عراق را پشت‌سر گذشته‌است. در آن دوره دولت و سیاستگذاران واردات کالاهای اساسی را به کشور تسهیل کردند و تجار و بازرگانان نیز نقش جدی در واردات کالاهای اساسی را بر عهده گرفتند. در حال‌حاضر نیز بخش‌خصوصی می‌تواند نقش ویژه‌ای در واردات تمامی کالاها و مواد اولیه واسطه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای بر عهده بگیرد.

نایب‌رئیس کمیسیون گمرک اتاق ایران افزود: در حال‌حاضر گمرک ایران به‌دنبال آزادسازی کالاهایی است که در گمرکات متوقف‌شده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اند. درهمین‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌حال انتظار می‌رود فرآیند تخصیص ارز به کالاهای وارداتی تسهیل شود. سهولت روند واردات و صادرات می‌تواند بخشی از کمبودهای احتمالی را در حوزه تولید و تجارت رفع کند. توجه به این نکته ضروری به‌نظر می‌رسد که بخش بزرگی از فعالیت‌های تجاری کشور به تامین مواد اولیه تولید و همچنین محصولات واسطه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای اختصاص دارد، بنابراین تداوم واردات پیش‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌نیاز تداوم تولید است.

این فعال بخش‌خصوصی گفت: در حال‌حاضر از دولت انتظار می‌رود محدودیت‌های اعمال‌شده بر عملکرد تجاری بخش‌خصوصی به حداقل کاهش دهد. این کاهش سطح دخالت می‌تواند از تنش‌های احتمالی جلوگیری کند و مسیر تجاری را تسهیل سازد.

لزوم ثبات‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌بخشی به بازارها
مهراد عباد، عضو هیات‌نمایندگان اتاق ایران در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» اظهار کرد: پارلمان بخش‌خصوصی و تشکل‌های فعال در این حوزه، نقش مطالبه‌گری از دولت و سیاستگذاران را برعهده دارند. این نهادها در تلاش هستند تا با انتقاد از عملکردها سیاستگذاران، مسیر تصمیمات نادرست را اصلاح کنند، اما در حال‌حاضر بخش‌خصوصی باید در مقام حامی دولت ظاهر شود. اکنون شرایط برای انتقاد از دولت مناسب نیست. بخش‌خصوصی باید در کنار دولت بایستد و برای اصلاح شرایط، برنامه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ریزی کند. درهمین‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌حال پارلمان بخش‌خصوصی نیز باید برای گذر از این بحران، به اعضای خود، خدمت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌رسانی کند. واقعیت این است که بخش خصوصی در تصمیمات سیاسی موثر نیست اما در مسائل اقتصادی موثر است.

بنابراین بخش‌خصوصی باید آموزش‌ها، قوانین و مقرراتی را برای مواجهه با شرایط تدوین و برای برون‌رفت از بحران، برنامه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ریزی کند و درنتیجه هرچه سریع‌تر کالاها باید از گمرکات خارج شوند؛ اقداماتی که باید در کوتاه‌ترین زمان ممکن اجرایی شوند. در همین‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌حال دولت باید نقش ثبات‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌بخشی به بازارها را بر عهده بگیرد. پس از حمله رژیم صهیونیستی به ایران شاهد رشد نرخ دلار از ۸۲‌هزار‌تومان تا مرز ۹۴‌هزار‌تومان در بازار غیررسمی بودیم. خوشبختانه این رشد متوقف شد. با ثابت نگه‌داشتن نرخ‌ها در بازار توسط بانک‌مرکزی، عملا شرایط کسب‌وکارها تسهیل خواهدشد.

بخش خصوصی پشت دولت می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ایستد
عبدالله مهاجر‌دارابی، عضو هیات‌نمایندگان اتاق ایران در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» اظهار کرد: بدون‌تردید وقوع چنین تنش‌های ژئوپلیتیک خبر خوشی برای اقتصاد و تجارت نیست. البته ما برای سال‌های متمادی شرایط تحریمی را تجربه کرده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ایم، بااین‌حال نباید فراموش کرد که ما ایرانی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها در جنگ متحد هستیم. این دست تنش‌ها برای مدت کوتاهی تاثیر منفی بر اقتصاد دارد، اما دورنمای آن روشن ارزیابی می‌شود. وی افزود: در چنین فضایی بخش‌خصوصی نیز پشت دولت می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ایستد و از آن حمایت می‌کند.

تولید ادامه دارد
فرج‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌الله معماری؛ رئیس کمیسیون اقتصاد کلان اتاق ایران در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» اظهار کرد: در عملیات تروریستی شبانه اهریمن تاریخ، شاهد شهادت مظلومانه فرزندان پاک‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌نهاد ایران بودیم. یادآور می‌شوم که امروز، روز خاموشی نیست؛ امروز، زمان قلم و قدم است. در هنگامه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای که سایه‌‌‌‌‌‌‌‌‌ اهریمنی بر بلندای دماوند، البرز و زاگرس گسترده شده‌است، روا نیست ما، فرزندان این آب‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌وخاک و کنشگران اقتصادی ایران‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌زمین، در سکوت بمانیم. اکنون لحظه آن است که با قلمی استوار و گامی موثر، در کنار مدافعان ایران بایستیم. برای پاسداری از کیان ایران، برای سربلندی مردم و برای فردای روشن این سرزمین کهن. این فعال اقتصادی تاکید کرد: این شرایط موقتی است. ما در موقعیت کنونی نیز فعالیت‌های تجاری و تولیدی خود را ادامه می‌دهیم. تولید ادامه دارد.

🔻روزنامه تعادل
📍 آزمون جدید برای امنیت انرژی!
جهان در تپش نفت و ترس، نظاره‌گر شعله‌ور شدن یکی از حساس‌ترین جبهه‌های ژئوپلیتیکی است. درگیری نظامی میان ایران و اسراییل، نه‌فقط یک درگیری منطقه‌ای بلکه ضربه‌ای به قلب تپنده انرژی جهان است. بحران انرژی، دیگر یک سناریوی فرضی نیست؛ اینک به واقعیتی در حال وقوع تبدیل شده است. سوال اصلی اینجاست: آیا ما وارد دوره جدیدی از شوک انرژی شده‌ایم؟
به گزارش «تعادل» جنگ مستقیم و علنی میان ایران و اسراییل - که در روزهای اخیر از مرحله تهدید به تبادل آتش واقعی رسیده - بلافاصله اثر خود را در بازار جهانی نفت نشان داد. قیمت نفت برنت در واکنش اولیه با جهشی بیش از ۱۰ درصد، به بالای ۹۰ دلار رسید. وست تگزاس اینترمدیت نیز به بالاترین سطح خود در شش ماه گذشته رسید.

بازار نفت، بیش از هر بازار دیگری، نسبت به ناامنی در خلیج فارس واکنش نشان می‌دهد؛ منطقه‌ای که یک‌سوم نفت جهان از آن عبور می‌کند و هرگونه اختلال در آن، به سرعت به کمبود عرضه در سطح بین‌المللی منجر می‌شود. تنگه هرمز، باریک‌ترین شاهراه انرژی جهان، به نقطه کلیدی در این درگیری تبدیل شده است. ایران بارها اعلام کرده در صورت تهدید مستقیم، ممکن است عبور نفتکش‌ها را محدود یا متوقف کند. چنین اقدامی، نه‌تنها صادرات نفت ایران، بلکه نفت عربستان، امارات، کویت و قطر را نیز مختل خواهد کرد. تهدید به مین‌گذاری، حملات موشکی یا حمله پهپادی به نفتکش‌ها، نگرانی اصلی بازار انرژی در شرایط کنونی است. بیم آن می‌رود که با ادامه درگیری، شرکت‌های کشتیرانی بین‌المللی مسیرهای خلیج فارس را ترک کنند. در حالی که جبهه جنگ در هوا و زمین در جریان است، زیرساخت‌های انرژی - از پالایشگاه‌ها گرفته تا پایانه‌های صادراتی - به اهداف بالقوه تبدیل شده‌اند. در ایران، جزیره خارک به عنوان مهم‌ترین نقطه صادرات نفت، به‌شدت تحت مراقبت قرار گرفته. در اسراییل نیز نگرانی از حمله به تأسیسات نفتی بندر حیفا بالا رفته است. هرگونه آسیب به این زیرساخت‌ها، نه‌تنها منجر به کاهش عرضه خواهد شد، بلکه با ایجاد شوک روانی، قیمت‌ها را به سطح بالاتری خواهد رساند.
اروپا که تازه از بحران انرژی پس از جنگ اوکراین - روسیه نفس تازه کرده بود، حالا دوباره در شوک جدیدی فرو رفته است. قطع صادرات گاز طبیعی مایع (LNG) از قطر یا اختلال در صادرات نفت از خلیج فارس می‌تواند زمستان آینده را بار دیگر سرد و پرهزینه کند. با توجه به کاهش ذخایر استراتژیک انرژی در برخی کشورهای اروپایی، هرگونه تنش طولانی‌مدت در منطقه خاورمیانه می‌تواند برنامه‌های بازیابی اقتصادی را مختل کند و تورم را دوباره شعله‌ور سازد. دو مشتری بزرگ نفت ایران، چین و هند، اکنون با دوگانه‌ای دشوار روبه‌رو هستند. از یک‌سو، تداوم واردات نفت از ایران برای آنها مقرون‌به‌صرفه است؛ از سوی دیگر، بیم از تحریم‌های ثانویه و مشکلات بیمه‌ای و لجستیکی، می‌تواند واردات را دچار اختلال کند.
در شرایط فعلی، احتمال اینکه این کشورها واردات خود را متنوع کنند یا به خرید از روسیه و امریکای لاتین روی بیاورند، بیشتر شده است. مقایسه‌ها با بحران نفتی سال ۱۹۷۳ یا ۱۹۷۹ ناگزیر است. هرچند شرایط امروز از نظر حجم تولید جهانی، تنوع منابع و فناوری‌های جایگزین با آن زمان متفاوت است، اما ضربه به بزرگ‌ترین گذرگاه نفت جهان، حتی در عصر انرژی‌های نو، هنوز هم می‌تواند معادلات اقتصادی جهان را برهم بزند.
برخی تحلیلگران معتقدند که اگر تنش‌ها فراتر از چند هفته ادامه یابد و به درگیری گسترده‌تر میان ایران و متحدانش با اسراییل و حامیانش تبدیل شود، قیمت نفت می‌تواند تا محدوده ۱۲۰ دلار نیز جهش پیدا کند. در پی انتشار اخبار درگیری، بازارهای سهام جهان افت کردند، شاخص داوجونز و نزدک نزولی شدند، و ارزش دارایی‌های امن مانند طلا افزایش یافت. هم‌زمان، بهای گاز طبیعی در اروپا و آسیا نیز با نوساناتی مواجه شد.
برای سرمایه‌گذاران، این بحران یادآور این واقعیت است که امنیت انرژی، همچنان یکی از بنیادهای شکننده ثبات اقتصادی جهان است. تنها راه جلوگیری از ورود به یک بحران انرژی فراگیر، توقف درگیری‌ها از مسیر دیپلماتیک است. نقش کشورهای میانه‌رو در منطقه (مانند عمان، قطر و ترکیه) می‌تواند در بازکردن کانال‌های گفت‌وگو کلیدی باشد. همچنین، سازمان‌هایی مانند اوپک و مجامع انرژی جهان باید با سیاستگذاری هوشمندانه، از التهاب بیشتر بازار جلوگیری کنند. جنگ ایران و اسراییل، نه‌فقط تقابل دو کشور، بلکه تهدیدی علیه نظم شکننده انرژی جهان است. در حالی که نفت در میدان مین خلیج‌فارس گرفتار شده، جهان یک‌بار دیگر با این پرسش روبروست: وقتی انرژی اسیر سیاست می‌شود، آیا راهی جز تحمل تورم، رکود و ترس باقی می‌ماند؟ «نفت، باروت و بن‌بست» عبارتی خلاصه اما گویاست؛ ما وارد دوران پرمخاطره‌ای شده‌ایم که هر جرقه‌ای، می‌تواند بازار انرژی را به آتش بکشد.

🔻روزنامه جهان صنعت
📍 اقتصاد جهان در چنبره جنگ
کارشناسان هشدار دادند که تشدید جنگ میان ایران و اسرائیل می‌تواند تبعات سنگینی برای اقتصاد جهانی، از جمله افزایش قیمت نفت، کاهش رشد جهانی و فشار تورمی بر کشورهای مختلف به همراه داشته باشد.
رهبران آمریکا برخلاف اینکه در بازی با جمهوری اسلامی نشانه‌هایی از صلح‌طلبی نشان می‌دادند در پشت‌پرده نقشه جنگ با ایران را تمرین می‌کردند. دوناتد ترامپ که در روزهای شروع فعالیتش در کاخ سفید وعده صلح برای زمین را می‌داد دست‌کم درباره جمهوری اسلامی جور دیگری می‌اندیشید و با دادن اجازه به بنیامین نتانیاهو برای حمله راه جنگ را باز کرد. نخست‌وزیر اسرائیل که در داخل کشور وضعیت ناجوری دارد و جنگ‌افروزی به او کمک می‌کند تا چند روزی بیشتر در منصب خود بماند روز پنجشنبه دستور تجاوز را صادر کرد.

گسترده‌تر شدن دامنه و عمق جنگ با ایران در همین روزها و احتمال ادامه آن موجب شده است پیامدهای این وضعیت از سوی کارشناسان جهانی در کانون توجه قرار گیرد. یکی از پیامدهای این اتفاق شگفت‌انگیز را می‌توان بر اقتصاد جهانی دانست.

کارشناسان می‌گویند با شروع انتشار خبرهای آغاز تجاوز اسرائیل به جمهوری اسلامی و تشدید تنش‌ها در خاورمیانه گمان می‌رود اقتصاد جهانی نیز تحت‌تاثیر قرار بگیرد. به عقیده آنها دامنه این بحران گسترده‌تر از پیامدهای پس از جنگ اسرائیل با حزب‌الله یا حماس خواهد بود.

در پی حملات گسترده اسرائیل به ایران در ساعات نخستین روز جمعه ۲۳‌خرداد و نشانه‌های تشدید تنش در خاورمیانه، انتظار می‌رود که پیامدهای این درگیری فراتر از منطقه گسترش یابد و اقتصاد جهانی را نیز تحت‌تاثیر قرار دهد. ظاهرا عمق و پایداری این اثرات بستگی به مدت‌زمان و شدت درگیری دارد. برخلاف جنگ‌های پیشین اسرائیل با حزب‌الله یا حماس، این‌بار دامنه بحران گسترده‌تر و پیامدهای آن جدی‌تر ارزیابی می‌شود.

در نخستین واکنش‌ها، قیمت نفت به‌‌طور قابل‌توجهی افزایش یافت. بهای قراردادهای آتی نفت‌خام برنت که در اروپا رایج است، ۹‌درصد رشد کرد و به ۳۶/‏۷۵‌دلار در هر بشکه رسید. همچنین قیمت طلا نیز ۵/‏۱‌درصد افزایش یافت و به نزدیکی بالاترین سطح تاریخی خود رسید. طلا همواره در شرایط بحرانی به‌عنوان پناهگاه امن سرمایه‌گذاری محسوب می‌شود.

در بازارهای بورس اروپا و آمریکا نیز کاهش شاخص‌ها قابل مشاهده است؛ هرچند افت‌ شاخص‌ها در ساعات ابتدایی شدید نبوده‌اند. در همین حال شاخص نیکی در ژاپن ۳/‏۱‌درصد کاهش یافت و بازارهای هنگ‌کنگ و کره‌جنوبی نیز روندی مشابه داشتند.

طبق گزارش‌ها، بانک مرکزی هند نیز در واکنش به کاهش ارزش روپیه، در بازارهای مالی مداخله کرده است. نگرانی از وابستگی شدید هند به واردات نفت و تاثیر منفی قیمت‌ها بر اقتصاد این کشور باعث شده ارزش روپیه تحت‌فشار قرار گیرد.

پیامدهای فراتر از بازارهای مالی
براساس تحلیل شرکت بریتانیایی «کاپیتال اکونومیکس»، افزایش ۵‌درصدی در قیمت نفت می‌تواند به‌‌طور متوسط نرخ تورم را در کشورهای صنعتی حدود ۱/‏۰‌درصد بالا ببرد.

در اکتبر۲۰۲۴، پس از حملات هوایی محدود اسرائیل به ایران و پاسخ موشکی تهران، قیمت نفت به‌‌طور موقت بالا رفت اما با پایان یافتن درگیری‌ها، مجددا کاهش یافت.

تنگه هرمز
براساس آمار منتشرشده، ایران حدود ۴‌درصد از تولید نفت‌خام جهان را تامین می‌کند و چین بزرگ‌ترین خریدار نفت این کشور است. درحالی‌که ایالات‌متحده شرکت‌های خریدار نفت ایران را تحریم کرده، چین همچنان به واردات ادامه می‌دهد. با این حال، قطع صادرات نفت ایران می‌تواند بر عرضه جهانی تاثیرگذار باشد.

اهمیت اصلی نه در توقف صادرات بلکه در تردد نفتکش‌ها از تنگه هرمز قرار دارد. این تنگه بین ایران و عمان مسیر اصلی انتقال نفت جهان است. ۱۵درصد نفت‌خام جهان و حدود ۲۰‌درصد کل محصولات نفتی پالایش‌شده از طریق این تنگه حمل می‌شود.

در صورت مسدودشدن این تنگه توسط ایران، پیامدها برای بازار جهانی نفت بسیار شدید خواهد بود. پیش‌بینی‌ها حاکی از آن است که بهای نفت ممکن است به ۱۵۰‌دلار در هر بشکه برسد. بانک جی‌پی‌مورگان نیز برآورد کرده که قیمت‌ها در چنین سناریویی بین ۱۲۰ تا ۱۳۰‌دلار خواهد بود. به‌نظر می‌رسد چنین تحولی، ایالات‌متحده را نیز به‌صورت مستقیم درگیر بحران خواهد کرد چراکه امنیت عبور و مرور در تنگه‌هرمز همواره از اولویت‌های استراتژیک واشنگتن بوده است.

کاهش رشد اقتصادی جهانی
در این زمینه گابریل فلبلمایر، رییس موسسه تحقیقاتی «ویفو(Wifo)» معتقد است که اگرچه قیمت نفت افزایش یافته اما تصمیم اخیر اوپک برای افزایش جزئی تولید و ضعف فعلی اقتصاد آمریکا و جهان ممکن است از شدت افزایش قیمت بکاهد. براساس گزارش‌ها، احتمال می‌رود جنگ نه‌تنها بازار نفت بلکه هزینه‌های حمل‌ونقل را نیز افزایش دهد که این خود منجربه فشار بیشتر بر قیمت‌ها خواهد شد.

طبق تحلیل شرکت «کاپیتال اکونومیکس»، یک جنگ منطقه‌ای گسترده که اقتصاد ایران را به‌شدت تضعیف کند، به کشورهای همسایه مانند امارات، عراق و ترکیه نیز آسیب می‌زند.

ایران با ۹۰‌میلیون‌نفر جمعیت، حتی با وجود تحریم‌ها، کشوری بزرگ و پیوسته به اقتصاد جهانی است و حدود ۲/‏۱‌درصد از تولید ناخالص داخلی جهان را تشکیل می‌دهد. کاهش ۲۵‌درصدی در اقتصاد ایران می‌تواند رشد اقتصادی جهان را ۳/‏۰درصد کاهش دهد.

برآوردها نشان می‌دهد یک جنگ تمام‌عیار در منطقه ممکن است حدود ۵/‏۰‌درصد از رشد اقتصادی جهانی را کاهش دهد. این در حالی است که بانک جهانی در حال حاضر رشد اقتصاد جهانی در سال‌جاری را ۳/‏۲درصد پیش‌بینی کرده است. در این برآوردها، پیامدهای احتمالی تخریب زیرساخت‌های اسرائیل نیز در نظر گرفته نشده‌اند.

برخی اطلاعات و تحلیل‌ها نشان می‌دهد ادامه وضعیت فعلی و تشدید جنگ بر اقتصاد ایران نیز تاثیر منفی برجا خواهد گذاشت. در این شرایط تجارت نفت ایران شاید با دشواری‌های تازه روبه‌رو شود و نیز با افزایش قیمت دلار در بازار آزاد حتی در بازار توافقی، قیمت کالاهای دیگر نیز بار دیگر روندی فزاینده را تجربه کند. علاوه‌بر این می‌توان تصور کرد ادامه وضعیت جنگی به کاهش رشد اقتصاد ایران منجر شده و با توجه به نابرابری توزیع درآمد، فقر بیشتری بر جامعه تحمیل شود.

کارشناسان باور دارند برای اینکه وضعیت بدتر نشود می‌توان روزهایی را دید که دولت با برنامه‌ریزی دقیق در توزیع درآمد حاصل از صادرات نفت کارآمدتر از گذشته عمل کند. اقتصاد ایران پیش از این وضعیت نیز روزهای خوبی را تجربه نمی‌کرد. شهروندان ایرانی چشم به راه برنامه‌ریزی کارآمد از دولتند تا این روزهای سخت نیز سپری شود.

🔻روزنامه اعتماد
📍 برگ برنده ایران
حوالی ظهر روز گذشته خبری مبنی بر حمله اسراییل به پالایشگاه تبریز منتشر شد. اما دقایقی پس از انتشار، روابط عمومی پالایشگاه تبریز خبر را تکذیب کرد. مدیرکل مدیریت بحران استانداری آذربایجان شرقی نیز اعلام کرد: هیچ حمله‌ای به پالایشگاه و پتروشیمی تبریز صورت نگرفته و یکی از مراکز وابسته به وزارت دفاع در این محدوده مورد حمله قرار گرفته است. سپس حوالی ساعت ۱۸ خبری دیگر مبنی بر حمله پهپادی به فاز یک پالایشگاه فجر جم و فاز ۱۴ پارس جنوبی ( شیرین‌سازی) واقع در کنگان استان بوشهر منتشر شد. خبری که اما آن مورد تایید قرار گرفت. حمله‌ای که تعداد شهدا و مصدومان آن تا زمان نگارش گزارش مشخص نبود حتی آتش پالایشگاه نیز مهار نشده بود. اولین حملات اسراییل به خاک ایران ساعت ۳ و نیم بامداد روز پنجشنبه ۲۳ خرداد ماه رخ داد. در روز دوم این حملات این شائبه پیش آمد که اسراییل به پالایشگاه‌های ایران نیز حمله خواهد کرد. یکی از موضوعات کلیدی در جنگ، آسیب رساندن به زیرساخت‌های حیاتی اقتصادی به‌ویژه پالایشگاه‌های نفت و گاز است. پالایشگاه‌ها نه تنها منابع تولید سوخت کشورها هستند، بلکه در جنگ‌های مدرن، جزو اهداف استراتژیک به‌ شمار می‌آیند. حمله به پالایشگاه‌ها می‌تواند اقتصاد یک کشور را به ‌شدت مختل کند، به‌ویژه در کشورهایی که زیرساخت‌های پالایشی متمرکز و آسیب‌پذیر دارند. در ایران، پالایشگاه‌هایی چون آبادان، بندرعباس، اصفهان و شازند اراک، بخش عمده‌ای از فرآوری نفت خام کشور را بر عهده دارند. اما در صورت وقوع حمله به تاسیسات انرژی، میزان خسارت و زمان لازم برای بازیابی آن به ‌شدت و دقت حمله بستگی دارد. اما نکته اساسی اینجاست که ایران در حوزه انرژی دارای سطح بالایی از بازدارندگی است. این بدان معنا نیست که تاسیسات ما از گزند حمله در امان هستند، بلکه به این معناست که تبعات ورود جنگ به حوزه انرژی برای طرف مهاجم - به‌ویژه اسراییل - به‌ مراتب پرهزینه‌تر خواهد بود. حمله به این تاسیسات می‌تواند منجر به کمبود سوخت، افزایش قیمت‌های جهانی و نارضایتی داخلی شود؛ عاملی که در جنگ‌های نامتقارن، به عنوان یک ابزار فشار تلقی می‌شود.

زیرساخت‌های انرژی اسراییل آسیب‌پذیرترند
احسان حسینی، کارشناس نفت و گاز در ارزیابی سناریوی حمله احتمالی به زیرساخت‌های انرژی ایران به «اعتماد» می‌گوید: در صورت وقوع حمله به تاسیسات انرژی، میزان خسارت و زمان لازم برای بازیابی آن به ‌شدت و دقت حمله بستگی دارد. اما نکته اساسی اینجاست که ایران در حوزه انرژی دارای سطح بالایی از بازدارندگی است. این بدان معنا نیست که تاسیسات ما از گزند حمله در امان هستند، بلکه به این معناست که تبعات ورود جنگ به حوزه انرژی برای طرف مهاجم - به‌ویژه اسراییل - به ‌مراتب پرهزینه‌تر خواهد بود. این کارشناس حوزه انرژی در ادامه توضیح می‌دهد: ایران حدود ۱۰ پالایشگاه بزرگ دارد با ظرفیت پالایشی مجموعا نزدیک به ۲.۲ میلیون بشکه در روز. در مقابل، اسراییل فقط دو پالایشگاه دارد و ظرفیت پالایشی آن حدود ۰.۲ میلیون بشکه در روز است. بنابراین در صورت بروز درگیری، زیرساخت‌های انرژی اسراییل آسیب‌پذیرتر خواهند بود.

احتمال ایجاد اختلال در تنگه هرمز از سوی ایران
او در پاسخ به این پرسش که آیا حمله به تاسیسات نفتی ایران برای اسراییل مقرون‌به‌صرفه خواهد بود یا نه نیز می‌گوید: این موضوع بستگی به برآورد راهبردی اسراییل دارد. اگر جنگ وارد حوزه انرژی شود، ایران ابزارهای متعددی برای پاسخ در اختیار دارد؛ از جمله می‌تواند از طریق ایجاد اختلال در تنگه هرمز که روزانه حدود ۲۱ میلیون بشکه نفت از آن عبور می‌کند، بر بازار جهانی نفت فشار وارد کند. اگرچه امنیت انرژی امریکا وابستگی مستقیمی به تنگه هرمز ندارد، اما واکنش بازارهای مالی امریکا به هرگونه شوک قیمتی در نفت، بسیار شدید خواهد بود. حسینی ادامه می‌دهد: ابزار دیگر ایران، آسیب‌پذیری تاسیسات نفتی عربستان سعودی، به‌ویژه شرکت آرامکو است. عربستان روزانه حدود ۱۰ میلیون بشکه نفت تولید می‌کند که بیش از ۱۰ درصد بازار جهانی را تشکیل می‌دهد و در تیررس ایران قرار دارد. از آنجا که روسیه فعلا طرف این درگیری نیست و امریکا از نظر جغرافیایی دور است، عربستان به عنوان هدفی راهبردی، نقش مهمی در موازنه تهدید ایفا می‌کند. او می‌گوید: در مورد ایمنی تاسیسات نفتی ایران نیز باید گفت که اطلاعات دقیق این موضوع در سطح مقامات امنیتی باقی می‌ماند، اما آنچه از سوی مسوولان اعلام شده، این است که جای نگرانی نیست و تدابیر لازم برای حفاظت از زیرساخت‌ها اتخاذ شده است.

پالایشگاه‌های ایران همواره یکی از اهداف حساس و کلیدی دشمنان بوده‌اند
محمود خاقانی، کارشناس حوزه انرژی نیز در این باره به «اعتماد» می‌گوید: حمله به پالایشگاه‌های ایران، بازی با آتش است، تجربه جنگ تحمیلی نشان داد که می‌توانیم بایستیم، پالایشگاه‌های ایران همواره یکی از اهداف حساس و کلیدی دشمنان بوده‌اند؛ با این حال، تجربه ما در دوران جنگ تحمیلی نشان داده که می‌توان با آمادگی و بسیج نیروهای تخصصی، حتی در سخت‌ترین شرایط نیز ایستادگی کرد. او ادامه می‌دهد: در شرایطی که تنش‌های منطقه‌ای در حال افزایش است و چهره‌هایی مانند ترامپ در امریکا یا نتانیاهو در اسراییل به ‌دنبال سناریوهای جنگی هستند، یکی از سوالات جدی این است که آیا به زیرساخت‌های نفت و گاز ایران، از جمله پالایشگاه‌ها، حمله خواهد شد یا خیر؟ خاقانی با اشاره به سوابق تاریخی و دینی برخی جریان‌های تندرو در غرب ادامه می‌دهد: برخی از این چهره‌ها بر اساس تفاسیر آخرالزمانی معتقدند که باید سایر ادیان و تمدن‌ها، به‌ویژه اسلام و تشیع، از بین بروند تا شرایط ظهور حضرت مسیح فراهم شود. این دیدگاه افراطی باعث شده ایران و به‌ویژه شیعیان در خاورمیانه به هدف اصلی این پروژه‌ها تبدیل شوند.

حمله به پالایشگاه‌ها تیغ دولبه است
او با اشاره به ابعاد فنی و اقتصادی حمله به پالایشگاه‌ها می‌گوید: آسیب به زیرساخت‌های انرژی ایران، گرچه ممکن است از منظر نظامی امتیازی برای مهاجمان تلقی شود، اما در عمل پیامدهای شدیدی خواهد داشت. جهش قیمت نفت در بازارهای جهانی می‌تواند اقتصاد ایالات متحده، چین و حتی کشورهای منطقه مانند ترکیه را تحت فشار سنگین قرار دهد. بنابراین، هرگونه حمله به پالایشگاه‌ها در واقع یک تیغ دولبه است که به خود مهاجمان نیز آسیب خواهد زد. این کارشناس صنعت نفت همچنین ادامه می‌دهد: زمانی تصور می‌شد عقلانیتی در ساختار تصمیم‌گیری امریکا وجود دارد که جلوی چنین اقدامات خطرناکی را بگیرد، اما با رفتارهای خودشیفته‌‌وار ترامپ و سیاست‌های نیابتی او از طریق نتانیاهو، به نظر می‌رسد چنین فرضی دیگر چندان قابل اتکا نیست. ضمن آنکه ترامپ در گذشته بارها ایران را تهدید کرده بود و امروز آن تهدیدها را عملی کرده است.

توان هماهنگی و بازسازی سریع وجود دارد
خاقانی به واکنش ایران در برابر ترورها و حملات اخیر اشاره کرده و می‌گوید: برخلاف تصور برخی تحلیلگران امریکایی که گمان می‌کردند ایران پس از ضربات اولیه تا مدت‌ها گیج و منفعل خواهد ماند، واکنش سریع و موثر جمهوری اسلامی ایران نشان داد که همچنان توان هماهنگی، بازسازی و پاسخ عملیاتی در کوتاه‌ترین زمان را دارد. او با یادآوری حملات هوایی رژیم بعث عراق به پالایشگاه‌های ایران در جنگ ۸ ساله تاکید می‌کند: در آن زمان، ما با تمام توان ایستادیم و نیروهای فنی و متخصصان صنعت نفت فورا وارد عمل می‌شدند، تاسیسات را بازسازی می‌کردند و فعالیت‌ها را از سر می‌گرفتند. در آن دوره، صنعت نفت یکپارچه و تحت مدیریت دولت بود. اما متاسفانه در سال‌های اخیر، خصوصی‌سازی‌های بی‌برنامه باعث تضعیف انسجام و توان واکنش سریع شده است. خاقانی در پایان هشدار می‌دهد: اکنون زمان آن است که وزارت نفت به‌طور مستقیم وارد عمل شود. اینجا موضوع امنیت ملی در میان است و نمی‌توان با شعار بخش خصوصی، مدیریت راهبردی صنعت انرژی کشور را معطل گذاشت. نیروهای فنی، متخصصان و همه ظرفیت‌های موجود باید بسیج شوند تا اگر حمله‌ای متوجه پالایشگاه‌ها یا نیروگاه‌ها شد، آمادگی لازم برای ترمیم فوری و ادامه فعالیت‌ها وجود داشته باشد. مردم ایران نشان داده‌اند که در برابر زورگویی و اشغال، همواره ایستاده‌اند و باز هم خواهند ایستاد.

🔻روزنامه ایران
📍 ثبات در بازار خوراکی‌ها
با آغاز تجاوز رژیم صهیونیستی به آسمان کشور، شایعاتی گسترده درباره کمبود اقلام غذایی در فضای مجازی منتشر شد که مسئولان دولتی در کمتر از ۱۲ ساعت با صدای پراعتماد خود وارد میدان شدند و گفتند: «مردم بدون نگرانی، خریدهای روزمره خود را طبق نیاز انجام دهند و از خرید هیجانی خودداری کنند چرا که کالاهای اساسی به وفور در بازار موجود است.» آرامش و اعتماد به امنیت پایدارغذایی، پیام دولتی‌ها به مردم بود.
در حالی که برخی تحرکات بازار و گمانه‌زنی‌های فضای مجازی منجر به نگرانی‌هایی درباره کمبود احتمالی کالاهای اساسی شده بود، مسئولان وزارتخانه‌های مرتبط با اقلام اساسی مثل وزارت جهاد کشاورزی با برگزاری جلسه اضطراری و ارائه گزارش میدانی از سراسر کشور، اعلام کردند ذخایر کالاهای اساسی در وضعیت مطلوبی قرار دارد و توزیع نیز طبق روال معمول ادامه دارد. مسئولان تأکید کردند مردم بدون نگرانی، خریدهای روزمره خود را طبق نیاز انجام دهند و نیازی به دامن زدن به تقاضای کاذب وجود ندارد.
غلامرضا نوری قزلجه، وزیر جهاد کشاورزی، اعلام کرد: «کالاهای اساسی و مواد غذایی مورد نیاز کشور به وفور در انبارها و مراکز نگهداری موجود است و روند تأمین این اقلام بدون مشکل ادامه دارد.» وی افزود: «تولیدکنندگان و تأمین‌کنندگان با انگیزه‌ای مضاعف به فعالیت ادامه می‌دهند و هیچ اختلالی در زنجیره تولید و تأمین مشاهده نمی‌شود.» نوری قزلجه با تأکید بر اینکه مردم نیاز به ذخیره‌سازی و خرید زودهنگام کالاها ندارند، گفت: «همه تمهیدات لازم برای استمرار تأمین و توزیع اقلام ضروری پیش‌بینی شده و جلسات هماهنگی در سطح وزارتخانه برگزار شده است.»

آمادگی وزارتخانه‌ها و نهادهای دولتی
اطمینان بخشی به مردم
وزیر جهاد کشاورزی از صدور بخشنامه‌های لازم برای تسهیل ترخیص کالاها در بنادر و تأمین ارز مورد نیاز خبر داد و اعلام کرد که تمامی فرآیندها با سرعت و هماهنگی در حال انجام است. در حالی که برداشت گندم در بسیاری از استان‌ها ادامه دارد، پرداخت به‌موقع مطالبات گندم‌کاران به یکی از موضوعات مهم گفت‌وگوهای کشاورزی تبدیل شده است. وزارت جهاد کشاورزی اعلام کرد که بخشی از مطالبات پرداخت شده و رئیس سازمان برنامه و بودجه وعده داده که تسویه کامل بدهی‌ها تا چند روز آینده انجام خواهد شد. حمید پورمحمدی، رئیس سازمان برنامه و بودجه، درباره پرداخت مطالبات گندمکاران توضیح داد که تأمین مالی این مطالبات از محل انتشار اوراق صورت می‌گیرد و همکاری لازم با نهادهای مربوطه انجام شده است. پیش‌بینی می‌شود که اوراق تا هفته آینده منتشر شود و تسویه مطالبات گندمکاران در هفته بعد انجام شود. تاکنون حدود ۵۲ هزار و ۶۱۴ میلیارد تومان از مطالبات کشاورزان بابت خرید تضمینی گندم پرداخت شده است.
محمدرضا فرزین، رئیس ‌کل بانک مرکزی نیز بر آمادگی شبکه بانکی کشور برای خدمت‌رسانی و حمایت از امنیت ملی تأکید کرد. همچنین به گفته مدیر روابط عمومی بانک مرکزی، به منظور تقویت هرچه بهتر ذخایر کالاهای اساسی کشور، رئیس‌ کل بانک مرکزی دستور تخصیص معادل یک میلیارد دلار ارز برای تأمین واردات این کالاها را صادر کرده که طی ۲۴ ساعت گذشته بیش از ۴۰۰ میلیون دلار آن، کارسازی شد و مابقی هم طی روزهای آینده تأمین می‌شود.
معاون توسعه بازرگانی وزارت جهاد کشاورزی همچنین، با اطمینان‌بخشی به مردم در تأمین مواد غذایی اعلام کرد: «جریان تأمین و توزیع کالاهای اساسی شامل نان، آرد، گوشت، مرغ، تخم‌مرغ، برنج، روغن و سایر اقلام اولویت‌دار غذایی به‌صورت عادی و بدون وقفه ادامه دارد.» شهرزاد مشیری در گفت‌و‌گو با «ایران» به هماهنگی‌های انجام‌ شده با وزارت صنعت، معدن و تجارت (صمت)، گمرک و سایر نهادهای مرتبط، اشاره کرد و گفت: «کمبود کالاهای اساسی وجود ندارد.» او افزود: «پایش هوشمند زنجیره تأمین و تقویت شبکه توزیع کالاهای اساسی هم با نظارت شبانه‌روزی در دستور کار قرار دارد و هیچ خللی در کارهای عادی همکاران جهادکشاورزی وجود ندارد.»
رئیس کل گمرک ایران، در اطلاعیه‌ای به مدیران کل گمرکات سراسر کشور دستور داد که تشریفات گمرکی کالاهای اساسی را با سرعت بیشتری انجام دهند و ترخیص فوری این کالاها را در اولویت قرار دهند. فرود عسگری، بر لزوم سرکشی مستمر به محوطه‌ها و انبارها تأکید و اعلام کرد که گمرکات بزرگ کشور باید به‌صورت شبانه‌روزی فعالیت کنند.
وزارت راه و شهرسازی نیز با صدور اطلاعیه‌ای اعلام کرد که هیچ‌گونه خللی در زنجیره تأمین کالاهای اساسی و خدمات حمل‌ونقل ایجاد نخواهد شد، اما تمامی پروازهای داخلی و بین‌المللی به دلیل حفظ امنیت مسافران متوقف شده است.
این وزارتخانه از آمادگی خود برای ازسرگیری پروازها در سریع‌ترین زمان ممکن خبر داد و تأکید کرد که زیرساخت‌های حمل‌ونقل زمینی، ریلی و دریایی با ظرفیت کامل در حال خدمت‌رسانی هستند.

افزایش فعالیت نانوایی‌ها
آسودگی مردم
معاون توسعه مدیریت و منابع وزارت جهاد کشاورزی نیز درباره تأمین نان گفت: «تا اطلاع ثانوی، تعطیلی نانوایی‌ها برای اطمینان از تأمین نان محدود شده است و هیچ خللی در عرضه این کالای راهبردی ایجاد نخواهد شد.»
با توجه به اینکه نان، غذای اصلی مردم بوده، دولت تصمیم گرفته تا فعالیت نانوایی‌ها افزایش پیدا کند و مردم آسوده‌تر قوت اصلی خود را تأمین کنند. شاهپورعلایی‌مقدم همچنین، با تأکید بر اینکه ذخایر کالاهای اساسی برای شرایط بحرانی نیز آماده شده، اظهار کرد: «با هماهنگی بین دستگاه‌های مرتبط از جمله شرکت بازرگانی دولتی ایران، شرکت پشتیبانی امور دام، تعاونی‌ها و فروشگاه‌های زنجیره‌ای، خللی در نظام توزیع دیده نمی‌شود.»

تأمین و توزیع اقلام ضروری خانواده‌ها؛ اصناف در آرامش
اظهارات رئیس اتحادیه بنکداران تهران مُهر تأییدی بر سخنان مسئولان دولتی است: «هیچ مشکلی در زمینه تأمین و تولید اقلام ضروری احساس نمی‌شود.»
رضا کنگری، در گفت‌وگو با روزنامه ایران افزود: «تنها مشکل جزئی که وجود داشت، کمبود روغن بود که آن هم به سرعت حل شده و انتظار می‌رود در یکی، دو روز آینده به وفور در بازار عرضه شود. همچنین، روند تشخیص کالاها نیز بهبود یافته است و این موضوع باعث می‌شود که فرآیند توزیع سریع‌تر و راحت‌تر انجام شود. در حال حاضر، همه چیز در آرامش کامل است و ما به دنبال مشتری هستیم تا بازار از رکود خارج شود.»
کنگری تأکید کرد‌: «‌۶۷ درصد نیاز جامعه ما از طریق اصناف تأمین می‌شود، بنابراین هیچ نگرانی بابت کمبود کالا وجود ندارد. مسئولین نگران بودند که اگر فروشگاه‌های زنجیره‌ای کالا نداشته باشند، مردم با مشکل مواجه خواهند شد. اما تجربه دوران کرونا نشان داد که فروشگاه‌های ما به دلیل پشتوانه بنکداران و عمده‌فروشان هیچ مشکلی نداشتند. اکنون نیز می‌توانیم اطمینان دهیم که در زمینه مواد غذایی و شوینده‌ها هیچ کمبودی نخواهیم داشت و بازار به خوبی تأمین خواهد شد.» در شرایطی که برخی تحرکات روانی در بازار منجر به شایعاتی درباره کمبود کالا شده، مسئولان وزارت جهاد کشاورزی با ارائه آمار دقیق و گزارش‌های میدانی، تأکید دارند که روند تأمین و توزیع کالاهای اساسی به صورت مستمر و مطمئن در حال انجام است و مردم باید از خرید هیجانی و انبار خانگی کالاها خودداری کنند تا نظم بازار دچار اختلال نشود.

🔻روزنامه آرمان ملی
📍 چالش‌های بازار طلا به روایت آنلاین
افزایش خرید و فروش طلا به منظور حفظ ارزش پول ملی، در سال‌های اخیر به شدت رواج یافته است، چراکه طلا به عنوان یک سرمایه‌گذاری سنتی و معتبر در فرهنگ‌های مختلف شناخته می‌شود و در زمان‌های بحرانی، به عنوان یک پناهگاه امن برای سرمایه‌گذاران عمل می‌کند.
در این راستا، استقبال مردم از خرید طلا به ویژه از طریق بسترهای آنلاین به طور قابل توجهی افزایش یافته است. اما کارشناسان معتقدند، حتی با وجود اعلام سامانه‌های نظارتی در این خصوص باز هم کلاهبرداری‌های کلانی صورت می‌گیرد که همزمان با وقوع تخلفات در دیگر خرید و فروش‌های آنلاین به وقوع می‌پیوندد.
رونق بازار آنلاین طلا

به گزارش «آرمان ملی» جواد غلامی کارشناس اقتصادی در این باره گفت: با افزایش دسترسی به اینترنت و گسترش فناوری‌های نوین، خرید و فروش آنلاین طلا به یکی از روش‌های محبوب برای سرمایه‌گذاری تبدیل شده است، به این ترتیب این روش به خریداران این امکان را می‌دهد که بدون نیاز به مراجعه حضوری به طلافروشی‌ها، به راحتی و در هر زمان و مکانی طلا خریداری کنند. بعلاوه، این بسترها معمولاً اطلاعات دقیقی درباره قیمت‌ها و ویژگی‌های محصولات ارائه می‌دهند که به خریداران کمک می‌کند تا تصمیمات بهتری بگیرند. او درباره مزایای خرید آنلاین طلا گفت: قطعاً با این روش خریداران می‌توانند به راحتی و بدون محدودیت زمانی و مکانی به بازار طلا دسترسی داشته باشند و با این ویژگی به ویژه برای افرادی که در مناطق دورافتاده زندگی می‌کنند یا زمان کافی برای مراجعه به طلافروشی‌ها ندارند، بسیار مفید است. از طرف دیگر بسترهای آنلاین به خریداران این امکان را می‌دهند که قیمت‌ها و ویژگی‌های مختلف طلا را مقایسه کنند و بهترین گزینه را انتخاب کنند، این امر به خریداران کمک می‌کند تا از قیمت‌های غیرمنصفانه جلوگیری کنند و بهترین انتخاب را داشته باشند. این کارشناس اضافه کرد: از طرف دیگر خریداران می‌توانند از میان انواع مختلف طلا، از جمله سکه، زیورآلات و شمش، انتخاب کنند، این مسأله و امکان بررسی گزینه‌های متنوع به خریداران این امکان را می‌دهد که بر اساس نیاز و سلیقه خود، بهترین گزینه را انتخاب کنند و مستقیماً از تولیدکنندگان یا فروشندگان معتبر خرید کنند و از هزینه‌های اضافی واسطه‌ها جلوگیری کنند.

چالش‌ها و معایب

غلامی درباره چالش‌های خرید طلا از بازارهای آنلاین گفت: اما همزمان با افزایش خرید و فروش آنلاین طلا، چالش‌های بسیاری نیز در این زمینه ایجاد شده است، یکی از بزرگ‌ترین معضلات، نبود سامانه‌های نظارتی کارآمد در این حوزه است که باعث شده تا با توجه به فقدان شفافیت در این بازار، نبود نظارت کافی می‌تواند باعث عدم شفافیت در قیمت‌گذاری و کیفیت محصولات شود، و در این بین خریداران ممکن است با قیمت‌های غیرمنصفانه یا محصولات بی‌کیفیت مواجه شوند که این موضوع می‌تواند به کاهش اعتماد مشتریان به بازار آنلاین منجر شود. او ادامه داد: در نتیجه مشکلات موجود در این عرصه، خطر کلاهبرداری نیز افزایش یافته است، به گونه‌ای که برخی از فروشندگان غیرمجاز ممکن است به راحتی از عدم آگاهی خریداران سوءاستفاده کنند و اقدام به خالی فروشی، فروش طلای تقلبی و... کنند که قطعاً این مسئله می‌تواند به ضرر خریداران و کاهش اعتبار بازار آنلاین منجر شود. این کارشناس معتقد است: بدیهی است با وجود فقدان سامانه‌های نظارتی در این زمینه، خریداران با چالشهایی روبه‌رو می‌شوند که امکان احقاق حقوق خود به راحتی را ممکن نمی‌سزاد و دراین رابطه این موضوع می‌تواند به کاهش اعتماد مردم به خرید آنلاین منجر شود و در نتیجه، رونق بازار را تحت تأثیر قرار دهد.
راهکار چیست

او درباره راه‌حل‌های موجود با توجه به شرایط کنونی و هجوم مردم برای خرید طلا گفت: برای حل مشکلات موجود در بازار آنلاین طلا، نیاز به همکاری و هماهنگی بین دولت و نهادهای نظارتی است، یعنی دولت باید با ایجاد سامانه‌های نظارتی فعال، به بهبود وضعیت بازار کمک کند. در این راستا دولت باید با استانداردهای مشخصی برای کیفیت طلا تعیین کند و فروشندگان ملزم به رعایت این استانداردها شوند. این اقدام می‌تواند به افزایش اعتماد خریداران و بهبود کیفیت محصولات کمک کند. غلامی معتقد است؛ تقویت سامانه‌های نظارتی برای کنترل قیمت‌گذاری طلا می‌تواند به جلوگیری از افزایش قیمت‌های غیرمنصفانه کمک کند، قطعاً این موضوع می‌تواند به حفظ حقوق خریداران و افزایش اعتماد آنها به بازار آنلاین منجر شود. علاوه بر این دولت باید با ایجاد سامانه‌های حمایتی، به خریداران کمک کند تا در صورت بروز مشکلات، بتوانند حقوق خود را پیگیری کنن، بدیهی است این اقدام می‌تواند به افزایش اعتماد مردم به خرید آنلاین و رونق بازار کمک کند.
تجربه‌های موفق

این کارشناس توضیح داد: راه‌اندازی سامانه‌های خرید و فروش آنلاین طلا در بسیاری از کشورهای پیشرفته توانسته است حتی به این بازار سامان ببخشد و به خریداران این امکان را می‌دهند که با اطمینان بیشتری خرید کنند. این بسترها معمولاً دارای سیستم‌های نظارتی قوی و خدمات مشتریان مؤثر هستند که به خریداران کمک می‌کند تا در صورت بروز مشکلات، به راحتی حقوق خود را پیگیری کنند. این امر در ایران با توجه به افزایش نرخ تورم و تمایل مردم به حفظ ارزش پول ملی خود، بسیار ضروری است، اما این روند نیازمند نظارت و ساماندهی مناسب است تا خریداران بتوانند با اطمینان بیشتری از این بازار استفاده کنند، از این رو به نظر می‌رسد که ایجاد سامانه‌های نظارتی و قانونی می‌تواند به بهبود وضعیت بازار طلا و افزایش اعتماد مردم به خرید آنلاین کمک کند. اما بیش از همه چیز، برای رونق بازار آنلاین طلا و حفظ حقوق خریداران، نیاز به همکاری و هماهنگی بین دولت، نهادهای نظارتی و فعالان بازار است تا در نهایت باعث ایجاد یک بازار شفاف و رقابتی منجر شود که در آن خریداران بتوانند با اطمینان بیشتری خرید کنند و از مزایای خرید آنلاین بهره‌مند شوند.

محک سامانه‌های نظارتی

رضا الفت‌نسب، رئیس اتحادیه کشوری کسب‌وکارهای مجازی، در خصوص این سامانه اظهار کرد: این سامانه میزان ذخایر واقعی طلا را با فروش روزانه پلتفرم‌ها تطبیق می‌دهد و امکان نظارت جامع بر فعالیت‌های این سکوها را فراهم می‌کند. هر تراکنش در این سامانه با یک کد رهگیری یکتا همراه است که مشابه ساختار بلاکچین عمل می‌کند و کاربران می‌توانند عیار طلای خریداری‌شده را استعلام کنند. وی اعلام کرد: فعالیت رسمی این سامانه از اوایل تیرماه ۱۴۰۴ آغاز خواهد شد و در فاز نخست، پلتفرم‌های دارای مجوز و با حجم تراکنش بالا تحت پوشش قرار می‌گیرند. طبق آنچه که هدف قرار گرفته است، این سامانه طراحی شده تا مزایایی چون جلوگیری از خالی‌فروشی، تضمین تحویل به‌هموقع طلا، کنترل عیار و اصالت طلا و افزایش اعتماد عمومی را به همراه داشته باشد. با این حال اما، حمیدرضا رستگار- رئیس اتاق اصناف تهران- در حاشیه یک مراسم در جمع خبرنگاران، اظهار کرد: اتحادیه کسب‌وکارهای مجازی نمی‌تواند به‌صورت دقیق نظارت‌های لازم بر فروش طلای مجازی را داشته باشد. عرضه کالاهای صنفی در فضای مجازی تحت نظارت یک اتحادیه غیرتخصصی، منطقی به‌نظر نمی‌رسد. وی افزود: متولی فضای مجازی در هر کسب‌وکاری باید تحت نظارت کنترل قیمت‌گذاری و بازرسی صنفی باشد، اما فعالیت‌هایی که به این شکل در فضای مجازی عرضه می‌شود، این نظارت‌ها را ندارد. این مقام صنفی همچنین هشدار داد: نبود نظارت کافی می‌تواند مخاطراتی برای سرمایه‌گذاران به همراه داشته باشد. اگر کسی تخلف کرد، شاکی چگونه می‌تواند پیگیری کند؟ رستگار ضمن اشاره به لزوم دریافت مجوز از بانک مرکزی برای پلتفرم‌های فروش طلا، اقدام فعلی را ناکافی دانسته و بر ضرورت تعیین تکلیف دقیق در این حوزه تاکید کرد. رئیس اتاق اصناف تهران در بخش دیگر صحبت‌های خود، معاملات با ارزهای دیجیتال در فضای مجازی را جرم دانست و خواستار نظارت سخت‌گیرانه‌تر شد.

🔻روزنامه کیهان
📍 حمله اسرائیل به اقتصاد جهان با تجاوز علیه ایران
تجاوزات اسرائیل به ایران به‌گونه‌ای باعث لرزش بازارهای مالی جهانی شده که صراحتاً می‌توان آن را حمله اسرائیل به اقتصاد جهان اعلام کرد.
به گزارش کیهان، تجاوز رژیم صهیونیستی به خاک ایران، موجب به‌هم‌ریختگی اقتصاد جهان شده؛ تا جایی که می‌توان از آن به «حمله اسرائیل به اقتصاد جهان» یاد کرد. غربی‌ها به‌خصوص اروپایی‌ها نگران ایجاد وضعیت بسیار سخت، شبیه جنگ اوکراین هستند که سوخت، مواد غذایی، هزینه حمل‌ونقل و... به‌شدت گران و هزینه‌های نظامی برای منافع آمریکا، کمر مردم اروپا را شکست و در آمریکا نیز در کنار مسئله «تبعیض در همه چیز» حالا به بحران‌هایی شبیه لس‌آنجلس منجر شده است.
اسرائیل؛ مسبب افزایش قیمت نفت
بخش جهانی بی‌بی‌سی در این زمینه نوشت که افزایش قیمت جهانی نفت نگرانی‌هایی ایجاد کرده که ممکن است با دوره‌ای دیگر از افزایش شدید قیمت انرژی روبه‌رو شویم که به نوبه خود موجب افزایش قیمت‌ها در همه چیز از بنزین و مواد غذایی گرفته تا سایر اقلام خواهد شد. این همان اتفاقی است که سه سال پیش، پس از حمله روسیه به اوکراین رخ داد و زندگی مردم سراسر جهان را تحت تاثیر قرار داد.
این حملات [اسرائیل به ایران] واکنشی فوری در بازارها برانگیخت. بهای نفت خام برنت- شاخص اصلی بین‌المللی- بیش از ۱۰درصد افزایش یافت و به بیش از ۷۶ دلار در هر بشکه رسید. قیمت نفت «وست تگزاس اینترمدییت آمریکا» نیز شش دلار و ۹۴ سنت معادل ۱۰درصد بالا رفت و به ۷۴ دلار و ۹۸ سنت رسید.
قیمت نفت همواره در واکنش به رویدادهای ژئوپلیتیکی بزرگ و وضعیت اقتصاد جهانی نوسان می‌کند؛ بنابراین تعجبی ندارد که بازار نفت به این حملات واکنش نشان داده باشد. با این حال، قیمت نفت برنت هنوز حدود ۱۰درصد پایین‌تر از یک سال پیش است. همچنین بسیار پایین‌تر از زمان‌هایی است که به به اوج رسید؛ مثلاً آنچه در سال ۲۰۲۲ پس از تهاجم روسیه به اوکراین دیده شد، زمانی که به نزدیک ۱۳۰ دلار رسید.
دلواپسی غرب از گرانی‌های دیگر
وقتی قیمت عمده‌فروشی نفت افزایش می‌یابد، بسیاری از مردم این را ابتدا در قالب افزایش قیمت بنزین احساس می‌کنند اما انرژی گران‌تر به افزایش قیمت تقریباً همه‌چیز، از کشاورزی تا تولید صنعتی، منجر می‌شود.
در مورد مواد غذایی، هزینه‌های بالاتر انرژی می‌تواند به شیوه‌های مختلفی باعث افزایش قیمت در قفسه‌های فروشگاه‌ها شود. این می‌تواند هزینه استفاده از ماشین‌آلات کشاورزی، حمل‌ونقل محصولات و فرآوری و بسته‌بندی غذا را افزایش دهد. با این حال، این اتفاق فقط زمانی خواهد افتاد که قیمت انرژی برای مدتی طولانی در سطح بالا باقی بماند. حتی در مورد بنزین و گازوئیل هم افزایش قیمت نفت خام تاثیر محدودی دارد.
«دیوید آکسلی» از مؤسسه کپیتال اکونومیکس گفت: «قاعده‌ سرانگشتی این است که افزایش ۱۰ دلاری در قیمت نفت، حدود هفت پنس به قیمت بنزین در جایگاه سوخت اضافه می‌کند.»
با این حال، او هشدار می‌دهد که «این فقط داستان نفت نیست. بسیاری از مردم به خاطر دارند که شوک قیمتی پس از آغاز مناقشه اوکراین، عمدتاً واکنشی به افزایش قیمت گاز بود. بسیاری از ما خانه‌های خود را با گاز گرم می‌کنیم و در بریتانیا قیمت برق نیز بر اساس قیمت گاز تعیین می‌شود.»
قیمت گاز نیز پس از حملات پنج‌شنبه‌شب اسرائیل به ایران افزایش یافته است و عضو مؤسسه کپیتال اکونومیکس ادامه داد: «اگر به نحوه عملکرد بازار از جمله نقش نهاد ناظر در تعیین سقف قیمت‌ها دقت کنیم می‌بینیم که این تاثیر فقط به‌تدریج به خانوارها می‌رسد اگر البته برسد.»
نگرانی از نفت بالای ۱۰۰ دلار
«ریچارد برونز»؛ رئیس بخش ژئوپلیتیک شرکت مشاوره بازار جهانی انرژی اسپکتس، گفت: «وضعیت فعلی بسیار مهم و نگران‌کننده است. سؤالات اصلی این است که درگیری اسرائیل و ایران چقدر ادامه خواهد یافت، آیا کشورهای دیگر منطقه وارد ماجرا می‌شوند و آیا ایالات‌متحده برای کاهش تنش مداخله خواهد کرد یا نه.»
او افزود: «فراتر از همه این‌ها، به این بستگی دارد که آیا شاهد اختلال واقعی در حمل‌ونقل دریایی در تنگه‌هرمز خواهیم بود یا نه. آبراهی در جنوب ایران که مسیر ورود حدود یک‌‌پنجم تولید نفت جهان به بازارهای جهانی است. این یک گلوگاه باریک است و بنابراین نقطه ضعف قابل‌توجهی برای بازارهای جهانی نفت محسوب می‌شود.»
ایران در گذشته تهدید به بستن تنگه‌هرمز کرده و اکنون این مسئله اندکی محتمل‌تر از ۲۴ساعت پیش شده و همین ریسک بیرونی یکی از عواملی است که قیمت‌ها را بالا می‌برد.
میزان افزایش قیمت انرژی و تاثیرات گسترده‌تر آن، به‌شدت تحولاتی بستگی دارد که در ادامه درگیری اسرائیل و ایران رخ خواهد داد اما این توان بالقوه را دارد که به گفته «محمد العریان» مشاور ارشد اقتصادی در شرکت مدیریت دارایی آلیانتس، «یک شوک منفی برای اقتصاد جهانی در زمانی بد باشد».
او تصریح کرد: «از هر زاویه که نگاه کنید در کوتاه‌مدت منفی است در بلندمدت هم منفی است. این شوکی دیگر به ثبات نظم اقتصادی جهانی تحت رهبری آمریکا است؛ در زمانی که از قبل هم پرسش‌های زیادی درباره آن وجود داشت.»
کپیتال اکونومیکس هم محاسبه کرده که اگر قیمت نفت دوباره به بالای ۱۰۰ دلار در هر بشکه بازگردد، می‌تواند یک درصد به نرخ تورم در اقتصادهای پیشرفته اضافه کند که کار را برای بانک‌های مرکزی که امیدوارند نرخ بهره را کاهش دهند دشوارتر خواهد کرد.
دلواپسی غربی‌ها از کمبود سوخت
«دیوید آکسلی» از مؤسسه کپیتال اکونومیکس معتقد است که افزایش تولید عربستان و برزیل به کاهش مشکلات بازار نفت کمک می‌کند اما در حالی که تنش‌ها در منطقه نفت‌خیز خاورمیانه بالا گرفته است و حتی احتمال بسته شدن تنگه‌هرمز وجود دارد؛ بررسی‌ها نشان می‌دهد ظرفیت مازاد اوپک و متحدانش برای جبران هرگونه اختلال در عرضه نفت از این منطقه بسیار ناچیز است.
رویترز گزارش داده که «تمرکز شرکت‌کنندگان بازار نفت طی دو روز گذشته از افزایش عرضه، به نگرانی در مورد کمبود سوخت تغییر کرده ‌است. حملات اسرائیل به ایران و حمله‌های متقابل تهران قیمت نفت را ۱۳درصد افزایش داده و احتمال مختل‌شدن عرضه نفت از سوی یکی از بزرگ‌ترین توزیع‌کنندگان نفت در خاورمیانه را بالا برده است.»
این خبرگزاری انگلیسی ادامه داده که «یکی از دلایل این افزایش قیمت سریع این است که ظرفیت مازاد اوپک و متحدانش برای افزایش تولید نفت جهت جبران هرگونه اختلال بسیار ناچیز است. مختل شدن عرضه نفت ایران، تولیدکنندگان دیگر را مجبور می‌کند نفت بیشتری برای جبران این کمبود تولید کنند. بدین ترتیب ذخایر مازاد چندانی برای مقابله با سایر اختلال‌های احتمالی مانند بلایای طبیعی یا جنگ باقی نمی‌ماند.»
رویترز هم اعلام کرده که «ایران تهدید کرده در صورت لزوم تنگه‌هرمز را می‌بندد. این تنگه مسیر خروج نفت خاورمیانه است که حدود ۲۰درصد از عرضه نفت دنیا را تشکیل می‌دهد و شامل صادرات نفت عربستان، امارات، کویت، عراق و ایران می‌شود.»
«جرج لئون»؛ رئیس تحلیلگران ژئوپلیتیکی در «ریستاد» و یکی از مقامات سابق اوپک گفت: «اگر جریان نفت از تنگه‌هرمز مختل شود و زیرساخت‌های نفت منطقه یا تأسیسات نظامی آمریکا هدف قرار بگیرد عکس‌العمل بازار شدیدتر بوده و قیمت‌ها را ۲۰ دلار در هر بشکه یا حتی بیشتر بالا می‌برد».
گفتنی است، آمارهای مؤسسه رهیابی محموله‌های نفتی (کپلر)، نشان می‌دهد که صادرات نفت ایران در ماه می به نزدیکی یک‌میلیون و ۸۰۰هزار بشکه در روز رسید. این مؤسسه در آماری دیگر اعلام کرده که مجموع صادرات نفت خام و میعانات گازی ایران در همین بازه زمانی، حدود دو میلیون بشکه در روز شد.
پیش از این، شبکه خبری بلومبرگ با استناد به داده‌های مؤسسه رهگیری محموله‌های نفتی «ورتکسا»، میزان صادرات نفت ایران را ۱.۱میلیون بشکه در روز برآورد کرده بود. این در حالی است که ترامپ ادعا کرده بود؛ صادرات نفت ایران را متوقف می‌کنیم. کارشناسان معتقدند که تفاوت میان این آمارها به پیچیده شدن شبکه و مسیرهای فروش نفت ایران بازمی‌گردد.
افزایش قیمت جهانی طلا و ریزش بورس آمریکا
همچنین به دنبال ماجراجویی جدید اسرائیل در تجاوز به تمامیت ارضی ایران، در دو روز گذشته قیمت طلا در بازارهای جهانی روند افزایشی به خود گرفته است. بهای هر اونس طلا در بازارهای جهانی با ۱۳ دلار افزایش نسبت به روز جمعه (۲۳ خرداد) به ۳۴۳۳ دلار رسید.
تجاوز اسرائیل به خاک ایران، بورس رژیم اسرائیل و همچنین بازار داوجونز آمریکا را نزولی کرد. ناظران بازار، علت ریزش بورس آمریکا را حمایت آشکار سران کاخ‌سفید از تجاوز رژیم صهیونیستی ارزیابی کرده‌اند.
گفتنی است، در جنگ اوکراین هم که با تحریک آمریکا شروع شد، این اروپا بود که هزینه‌های دفاعی، اقتصادی، معیشتی، روانی و اجتماعی را داد که بسیاری از این خسارت‌ها غیرقابل جبران است. آمریکا در حال قربانی کردن اروپا، به پای منافع خود و صهیونیست‌هاست؛ هرچند درون آمریکا هم از آن زمان تاکنون در تلاطم است.
غرب دیگر تحمل خسارات جدیدی را ندارد؛ اگر نگاهی به آثار فیلسوفان، صاحب‌نظران و روزنامه‌نگاران مطرح بیندازیم در نگاه خوش‌بینانه می‌گویند و می‌نویسند که «هنوز چیزی از غرب مانده است»؛ یعنی صرفاً بقا دارد اما آمریکا و اسرائیل در حال بر باد دادن آن هستند.