صبح امروز با یک تغییر بزرگ در سیاست ارزی کشور آغاز شد؛ حذف کامل ارز ترجیحی برنج و ورود آن به تالار مبادلات. همزمان، دلار تا مرز ۱۲۶ هزار تومان پیش رفت، بازار خودرو یکصدا گران شد و کالابرگ دهکهای پایین با شرایط جدید شارژ شد. بازارهای اساسی نیز از لبنیات و مرغ تا تخممرغ زیر فشار گرانی روز را آغاز کردند.
آغاز روز با یک تصمیم مهم: پایان ارز ترجیحی برنج
سیاست ارز ترجیحی برای برنج که از سال ۱۳۹۷ با هدف کنترل قیمتها آغاز شده بود، سرانجام به ایستگاه آخر رسید. این سیاست طی سالهای گذشته نهتنها اهداف خود را محقق نکرد بلکه با فاصلهگذاری قیمتی، ایجاد رانت، کاهش رقابت و تحمیل سهمیهبندی به واردکنندگان، خود به عامل بیثباتی تبدیل شد.
با تصمیم جدید، برنج از فهرست کالاهای یارانهای خارج و تأمین ارز آن به تالار مبادلات منتقل شد؛ اقدامی که به گفته مجیدرضا خاکی، دبیر انجمن واردکنندگان برنج «صحیح و حتی دیرهنگام» است. او تاکید میکند این تصمیم زمانی به ثمر مینشیند که معوقات ارزی بیش از یک میلیارد یورویی تعیینتکلیف شده و الزامهای قدیمی مانند تحویل کالای وارداتی به دولت حذف شود.
خاکی معتقد است آزادسازی واردات و حذف رانت، رقابت را بازمیگرداند و حتی میتواند قیمت برنج خارجی را از سطح فعلی پایینتر بیاورد.
وزیر جهاد کشاورزی نیز اعلام کرد که همزمان با حذف ارز ترجیحی، مابهالتفاوت افزایش قیمت برنج از طریق کالابرگ برای دهکها پرداخت خواهد شد.
رالی جدید دلار؛ بازار نگرانتر از همیشه
نوسانهای شدید ارز بار دیگر تیتر نخست بازار شد. دلار در هفتههای اخیر تا ۱۲۶ هزار و ۷۵۰ تومان پیش رفت و روز گذشته در محدوده ۱۲۴ هزار تومان معامله شد؛ فاصله میان نرخ خرید و فروش هم بزرگتر شده و نشانهای آشکار از بیثباتی بازار است.
کارشناسان دلایل جهش اخیر را ترکیبی از عوامل سیاسی، اقتصادی و روانی میدانند:
ابهامات بینالمللی و ناامنی سیاسی در منطقه که تقاضا برای دلار را بالا برده،
کاهش درآمد نفتی و محدودیت عرضه دلار، و بیاعتمادی عمومی که به گفته آلبرت بغزیان «بازار ارز را در آتش بیاعتمادی» قرار داده است.
بانک مرکزی وعده داده با حمایت از تولیدکنندگان ارزآور، فشار بر بازار را کاهش دهد، اما اختلاف نرخ رسمی و آزاد همچنان قابل توجه است.
بازار خودرو؛ صعودی بیوقفه
در بازار خودرو نیز از ابتدای هفته سیگنال آرامی دیده نشده است. گزارشها نشان میدهد اغلب خودروهای داخلی رشد ۳۰ تا ۱۰۰ میلیون تومانی داشتهاند.
دنا پلاس توربو اتوماتیک: افزایش ۱۰۰ میلیون، رسیدن به ۱.۵۵ میلیارد
کوییک S: رسیدن به ۷۱۰ میلیون
اطلس G: رشد ۱۱۵ میلیون، ثبت قیمت ۹۱۰ میلیون
ریرا: نزدیک دو میلیارد تومان
کارشناسان علت را ترکیبی از کمبود عرضه، نوسان ارز و کنترل بازار از سوی عرضهکنندگان میدانند؛ روندی که احتمالا در هفتههای آینده نیز ادامه خواهد یافت.
کالابرگ؛ مرحله پنجم با امکان ثبت رسمی تخلفات
از صبح امروز امکان ثبت رسمی تخلفات فروشگاههای متصل به طرح کالابرگ فراهم شد. خانوارها میتوانند از طریق اپلیکیشن «شمیم» مواردی مانند کمفروشی، اجبار به خرید اضافی یا دریافت مبالغ بالاتر را گزارش کنند.
مرحله پنجم کالابرگ برای دهکهای اول تا سوم با مبلغ ۶۲۰ هزار تومان شارژ شده و اعتبار آن تا پایان سال معتبر است.
بازار کالاهای اساسی؛ از لبنیات تا برنج و تخممرغ همه گران شدند
لبنیات:
گرانی لبنیات ادامه دارد؛ از فروردین تاکنون قیمت شیر کمچرب یک برند از ۲۸ هزار تومان به ۴۹.۵۰۰ تومان رسیده است. شیر پرچرب نیز از ۳۴ هزار تومان ابتدای سال حالا به ۶۱.۵۰۰ تومان رسیده. تولیدکنندگان افزایش قیمت را به تب برفکی، رشد هزینه نهادهها و افزایش قیمت بستهبندی مرتبط میدانند.
برنج داخلی:
با اینکه ارز ترجیحی حذف شده، در شبکه توزیع به فروشندگان اعلام شده برنج بالای ۳۰۰ هزار تومان خریداری نکنند؛ تصمیمی که نشان میدهد سیاست تنظیم بازار هنوز از نقطه ابتدایی زنجیره فاصله دارد.
تخممرغ:
هر شانه تخممرغ ۳۰ عددی در فروشگاهها به ۲۴۵ تا ۲۵۰ هزار تومان رسیده؛ رقمی که چند ماه پیش در اوج گرانی ۱۸۰ هزار تومان بود. کمبود نهاده و افزایش هزینههای تولید مهمترین دلایل اعلام شده است.
گوشت مرغ:
مرغ باوجود نرخ مصوب ۱۳۷.۵۰۰ تومان همچنان بین ۱۳۵ تا ۱۵۵ هزار تومان نوسان دارد و قیمتها روزانه تغییر میکند.