به گزارش اقتصادنامه، در رویکردهای اقتصادی، واردات معمولا زمانی بالا می‌رود که یا ظرفیت تولید داخلی کافی نیست، یا مصرف مردم در سطح قابل توجهی قرار دارد، یا کالای وارداتی نسبت به تولید داخل جذاب‌تر و رقابتی‌تر است. وقتی مقام گمرک می‌گوید مصرف کاهش یافته، معنای اقتصادی آن این است که یکی از موتورهای پیشران واردات خاموش شده؛ همان موتور تقاضا. به زبان ساده‌تر، بخشی از مردم یا نمی‌خرند، یا کمتر می‌خرند، یا خریدهای خود را به سمت کالاهای ارزان‌تر منتقل کرده‌اند.

این عدد از چه رفتاری خبر می‌دهد؟
افت ارزش واردات، وقتی با رکود سنگین تولید هم‌زمان نباشد، معمولا نشانه تغییر رفتار مصرفی است. این تغییر در چند سطح خود را نشان می‌دهد: مردم اقلام غیرضروری را از سبد خرید حذف می‌کنند، سفره‌ها کوچک‌تر می‌شود، برندها جای خود را به کالاهای بی‌نام می‌دهند و خریدهای بزرگ به آینده موکول می‌شود. مجموعه این رفتارها به معنای کاهش مصرف است، حتی اگر در ظاهر فروش برخی کالاها یا گردش فروشگاه‌ها حفظ شده باشد.
اقتصاد ایران در چند سال اخیر یک روند قابل مشاهده را تجربه کرده است: واردات کالاهای لوکس کاهش پیدا کرده، روند واردات مواد غذایی کندتر شده، اما در مقابل واردات نهاده‌ها و مواد اولیه رشد نسبی داشته است. این ترکیب یعنی مصرف نهایی خانوار رو به کوچک شدن است، اما تقاضای تولید برای بقا، همچنان نیازمند خرید مواد اولیه باقی مانده است.
خانوار توان خریدش محدودتر شده، اما کارخانه برای ادامه فعالیت همچنان خرید می‌کند و این شکاف، معنای مهمی درباره رفتار اقتصادی جامعه دارد.

وقتی مصرف کم می‌شود، پیام آن چیست؟
کاهش مصرف همیشه حاصل یک تصمیم آگاهانه نیست؛ گاهی به عنوان یک واکنش حفاظتی بروز می‌کند.
خانوار، وقتی آینده را مبهم و درآمد واقعی خود را کوچک‌شده می‌بیند، سه واکنش نشان می‌دهد: خرید را کاهش می‌دهد، به کالاهای ارزان‌تر روی می‌آورد و بخشی از نقدینگی خود را برای روزهای احتمالی نگه می‌دارد.
این همان چیزی است که داده‌های گمرک نشان می‌دهد  بخش قابل توجهی از مردم وارد فاز احتیاط مالی شده‌اند.

اقتصاد کلان این عدد را چگونه می‌خواند؟
در حساب‌های ملی، مصرف خصوصی یکی از اجزای اصلی رشد اقتصادی است. وقتی مصرف کاهش می‌یابد، سرعت رشد اقتصادی نیز کند می‌شود. به بیان ساده، کاهش مصرف فقط بازتاب تغییر رفتار خانوار نیست؛ علامت تغییر مسیر اقتصاد است.
آنچه معاون گمرک بیان کرد، در ظاهر یک تحلیل از واردات بود، اما در واقع نوعی گزارش از وضعیت اقتصادی خانوار محسوب می‌شود  نوعی شاخص حیاتی که در زبان آمار آمده است.

چرا اهمیت دارد که این حرف را گمرک زده است؟
گمرک معمولاً از تعرفه‌ها، واردات و صادرات حرف می‌زند، نه از سفره خانواده‌ها. وقتی مقام گمرکی می‌گوید مصرف مردم کاهش یافته، یعنی تغییر رفتار از سطح روزمره وارد شد و اکنون به سطح سیاستگذاری رسیده است. این همان نقطه‌ای است که عدد، روایت می‌سازد و آمار خام به داستان اقتصادی تبدیل می‌شود. کاهش واردات، در ظاهر به معنای کم شدن عرضه کالاست، اما در واقع خبر از کوچک شدن مصرف می‌دهد. خانوار ایرانی در مواجهه با تورم و نااطمینانی، سبک خرید خود را بازنویسی کرده است.
مردم کمتر می‌خرند، ارزان‌تر می‌خرند، و آینده را مهم‌تر از مصرف امروز می‌بینند.
این عدد پشت دارد پشتی که از جیب مردم آغاز می‌شود و اکنون در آمار رسمی گمرک انعکاس یافته است.