چرا این طرح از رستورانها آغاز شد؟
مدارک رسمی نشان میدهد که سازمان امور مالیاتی در گام اول، اجرای طرح را به صنفی سپرده که گردش مالی روزانه آن بالاست و اختلاف میان رقم واقعی درآمد و رقم اظهارشده در آن زیاد گزارش میشود. به همین دلیل، تمرکز این سیاست ابتدا بر رستورانهای بزرگ، زنجیرهای و واحدهای حقوقی فعال در حوزه غذا و خدمات پذیرایی قرار گرفته است؛ جایی که حجم تراکنشها بالاست و شفافیت مالی میتواند تصویر واقعیتری از گردش پول ارائه دهد.
کدام رستورانها و برندها در فهرست اولیه قرار دارند؟
در فهرست ارسالی سازمان امور مالیاتی، نام برندهای شناختهشده زیادی دیده میشود؛ رستورانهایی که تجربه غذا خوردن در آنها برای بسیاری از تهرانیها آشناست. در این میان میتوان نامهایی چون نایب، رفتاری، شرفالسلامی، البرز، زرچ، هفتخوان، شاطرعباس، ۱۳۳، تمام شعب رستورانهای ارکیده، چند شعبه از ویونا، نان و کباب مایده، النجین، مستوران، پدیده، شاندیز بینالملل، بوف، دهکده، سوشی هیلز، آتریاس و باغگیلاس را دید؛ برندهایی که سالهاست بخشی از فرهنگ رستورانرفتن در تهران را شکل دادهاند.
در مجموع، بیش از ۱۷۰ واحد رستورانی و غذایی در تهران در این فهرست قرار گرفتهاند.
این طرح برای مشتری چه معنایی دارد؟
مهمترین نقطه تغییر این سیاست، همان لحظه پرداخت است. تا پیش از این، عددی که مشتری روی دستگاه کارتخوان میدید همان قیمت غذا بود، اما از زمستان امسال، مشتری با عددی مواجه میشود که بخشی از آن مالیات است. همین تغییر کوچک، میتواند تجربه پرداخت را متفاوت کند.
برای خانواری که چند بار در ماه بیرون غذا میخورد، این تغییر بهتدریج قابل احساس میشود. حتی اگر قیمت غذا ثابت بماند، پرداخت دائمی ۸ درصد مالیات هنگام هر تراکنش، هزینه ماهانه غذای بیرون از خانه را افزایش میدهد. به همین دلیل است که برخی تحلیلگران معتقدند این سیاست در کوتاهمدت مستقیماً بر سبد هزینههای خانوار اثر میگذارد.
واکنش احتمالی مردم و صاحبان رستورانها
در کوتاهمدت انتظار میرود بخشی از مردم دفعات رفتن به رستوران را کاهش دهند و بخشی دیگر مصرف خود را به سمت سفارشهای بیرونبر یا غذای خانگی هدایت کنند. صاحبان رستورانها نیز ممکن است ناچار شوند قیمتها را بازتنظیم کنند، یا با تغییر رفتار مشتریان در هفتههای اول روبهرو شوند. این درحالی است که هدف سیاستگذار، کاهش فرار مالیاتی و افزایش شفافیت عنوان شده است.
شیوه تسویه چطور است؟
طبق اعلام رسمی، مالیات بهصورت همزمان با تراکنش کارتخوان از مشتری کسر میشود و سپس هر سه ماه، پس از ثبت اظهارنامه، مابهالتفاوت مالیات نهایی تسویه خواهد شد. این یعنی بخشی از فرآیند مالیاتی از پایان فصل، به لحظه پرداخت منتقل شده است.
گام بعدی کجاست؟
اطلاعات موجود نشان میدهد اجرای این طرح قرار نیست محدود به رستورانها باقی بماند. منابع مطلع میگویند در مراحل بعد، صنوفی مانند طلافروشان، پزشکان و فروشگاههای لوازم خانگی نیز زیر این طرح خواهند رفت. به بیان دیگر، آنچه اکنون در رستورانها آغاز شده، مقدمهای برای اجرای فراگیرتر این سیاست در ماههای آینده است.
مرحله اول اجرای کسر مالیات از کارتخوان، نهتنها نوع رسیدگی به مالیات را تغییر میدهد، بلکه اولین اثر آن روی همان روزمرگی ساده مردم خود را نشان خواهد داد: هزینه نهایی غذاخوردن بیرون از خانه. این سیاست، از یک سو با هدف شفافسازی اجرا میشود، اما از سوی دیگر روی سفره خانوار نیز سایه میاندازد؛ سایهای که هر بار هنگام کشیدن کارت، قابل مشاهده خواهد بود.